ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក
From Wikipedia, the free encyclopedia
ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក (ភាសាអង់គ្លេស៖ President of the United States, សរសេរ/ហៅកាត់ថា POTUS) គឺជាប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រធានាធិបតីជាអ្នកដឹកនាំសាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ និងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក President of the United States | |
---|---|
ទង់ប្រធានាធិបតី | |
ត្រាប្រធានាធិបតី | |
| |
បែបបទ | |
ប្រភេទ |
|
អក្សរកាត់ | POTUS |
សមាជិកនៃ |
|
និវេសនដ្ឋាន | សេតវិមាន |
អាសនៈ | វ៉ាស៊ីនតោន |
អ្នកចាត់តាំង | គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល |
រយៈពេល | បួនឆ្នាំ (អាចបន្តបាន កំណត់ត្រឹមពីរអាណត្តិ) |
Constituting instrument | រដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក |
និម្មិតកម្ម | ២១ មិថុនា ១៧៨៨[6][7] |
អ្នកកាន់តំណែងដំបូង | ចច វ៉ាស៊ីនតោន[8] |
ប្រាក់ខែ | $៤០០,០០០ ប្រចាំឆ្នាំ |
គេហទំព័រ | whitehouse.gov |
អំណាចប្រធានាធិបតីបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងចាប់តំណែងនេះត្រូវបានបង្កើតមក ក៏ដូចជាអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធទាំងមូលផងដែរ។[9] ខណៈពេលដែលអំណាចប្រធានាធិបតីបានធ្លាក់ចុះ និងហូរទៅតាមពេលវេលា ប្រធានាធិបតីបានដើរតួយ៉ាងរឹងមាំកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងជីវិតនយោបាយអាមេរិកចាប់តាំងពីដើមសតវត្សទី២០ ជាមួយនឹងការរីកធំឡើងនៃអំណាចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងអំឡុងពេលលោកហ្វ្រែងគ្លីន រូសឺវេលត៍កាន់អំណាច។ នៅក្នុងសម័យកាលបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីអាមេរិកត្រូវគេបានចាត់ទុកថាជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតមួយរបស់ពិភពលោកក្នុងនាមជាមេដឹកនាំនៃមហាអំណាចពិភពលោកតែមួយគត់ដែលនៅសេសសល់។[10][11][12][13] ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេដោយ GDP ជាមធ្យម ប្រធានាធិបតីមានអំណាចមាំ និងទន់ទាំងក្នុងស្រុក និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
មាត្រាពីរនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានបង្កើតសាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ ហើយប្រគល់អំណាចប្រតិបត្តិទៅក្នុងតំណែងប្រធានាធិបតី។ អំណាចរួមមាន អំណាចប្រតិបត្តិ និងការអនុវត្តច្បាប់សហព័ន្ធ និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការតែងតាំងនាយកប្រតិបត្តិសហព័ន្ធ ការទូត និយតកម្ម និងមន្ត្រីតុលាការ។ ដោយផ្អែកលើបទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់អំណាចយ៉ាងច្រើនដល់ប្រធានាធិបតីក្នុងការតែងតាំង និងទទួលឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងបញ្ចប់សន្ធិសញ្ញាជាមួយមហាអំណាចបរទេស និងលើច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ដែលអនុម័តដោយសភា ប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបមានទំនួលខុសត្រូវចម្បងក្នុងការដឹកនាំគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តួនាទីនេះរួមមាន ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការដឹកនាំយោធាថ្លៃបំផុតនៅលើពិភពលោកដែលមានឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរធំជាងគេទីពីរ។
ប្រធានាធិបតីក៏ដើរតួនាំមុខគេនៅក្នុងច្បាប់សហព័ន្ធ និងការបង្កើតគោលនយោបាយក្នុងស្រុកដែរ។ ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យ និងសមតុល្យ មាត្រាមួយ ផ្នែកទី ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានផ្តល់ឱ្យប្រធានាធិបតីនូវអំណាចក្នុងការចុះហត្ថលេខា ឬវេតូច្បាប់សហព័ន្ធ។ ដោយសារប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបត្រូវបានចាត់ទុកជាធម្មតាថាជាមេដឹកនាំនៃគណបក្សនយោបាយរបស់ពួកគេ ការបង្កើតគោលនយោបាយសំខាន់ៗត្រូវបានបង្រួបបង្រួមដោយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដោយប្រធានាធិបតីមានតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់គោលនយោបាយអាទិភាពរបស់ពួកគេចំពោះសមាជិកសភាដែលជារឿយៗពឹងផ្អែកលើការបោះឆ្នោតលើប្រធានាធិបតី។[14] នៅប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ប្រធានាធិបតីក៏បានបង្កើនការប្រើប្រាស់បទបញ្ជាប្រតិបត្តិ បទបញ្ជារបស់ទីភ្នាក់ងារ និងការតែងតាំងតុលាការ ដើម្បីរៀបចំគោលនយោបាយក្នុងស្រុក។
ប្រធានាធិបតីត្រូវបានជ្រើសរើសដោយប្រយោលតាមរយៈគណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល (Electoral College) សម្រាប់បម្រើការរយៈពេលបួនឆ្នាំក្នុងមួយអាណត្តិ រួមជាមួយនឹងអនុប្រធានាធិបតីផង។ នៅក្រោមវិសោធនកម្មលើកទីម្ភៃពីរដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នក្នុងឆ្នាំ១៩៥១ បានឱ្យដឹងថា គ្មានបុគ្គលណាដែលត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានាធិបតីអស់រយៈពេលពីរអាណត្តិ អាចបន្តជាប់ឆ្នោតក្នុងអាណត្តិទីបីបានទេ។ លើសពីនេះ អនុប្រធានាធិបតីចំនួនប្រាំបួនរូបបានឡើងឋានៈជាប្រធានាធិបតីក្នុងករណីដែលប្រធានាធិបតីដើមទទួលមរណភាព ឬលាលែងពីតំណែង។[lower-alpha 1] សរុបមក បុគ្គលចំនួន ៤៥ រូបបានបម្រើការជាប្រធានាធិបតីចំនួន ៤៦ លើកដែលមានរយៈពេល ៥៨ អាណត្តិពេញ។[lower-alpha 2]
លោលចូ បៃដិនគឺជាប្រធានាធិបតីទី៤៦ និងបច្ចុប្បន្នរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយលោកបានចូលកាន់តំណែងនេះនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១។