Kasaysayan ng Hilagang Korea
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang kasaysayan ng Hilagang Korea ay nagsimula sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong 1945. Ang pagsuko ng Imperyo ng Hapon ay humantong sa pagkakahati ng Korea sa ika-38 parallel, kung saan sinakop ng Unyong Sobyetiko ang hilaga habang kinuha ng Estados Unidos ang timog. Nang mabigo ang dalawang kapangyarihan na magkasundo sa pag-iisa ng bansa, nagtatag sila ng dalawang magkahiwalay na pamahalaan: ang estadong sosyalista na Republikang Bayang Demokratiko ng Korea ang nabuo sa hilagang bahagi ng tangway sa kaibhan ng estadong kapitalista na Republika ng Korea sa timog.
Ang pahinang ito ay kasalukuyang pinapalawak, kaya para sa ngayon ang mga nilalaman nito ay kulang sa impormasyon. Maaari kang tumulong sa konstruksyon nito. |
Ang mga lumagong tensyon sa pagitan ng dalawaang pamahalaan ay naghudyat sa Digmaang Koreano, na nagsiklab noong 25 Hunyo 1950 nang tumawid ang Hukbong Bayan ng Korea sa ika-38 hilera at sinalakay ang timog. Nakialam ang EUA, Nasyones Unidas, at Tsina at nagpatuloy ang labanan hanggang 27 Hulyo 1953 nang nilagdaan ng Komando ng Nasyones Unidas, Hukbong Bayan ng Korea, at Hukbong Bayan ng mga Boluntaryo ang Kasunduang Pang-armistisyo ng Korea. Pagkatapos ay naitatag ang Sonang Desmilitarisado ng Korea upang maglingkod bilang bagong hangganan sa pagitan ng dalawang bansa.
Itinitatag muli ang Hilagang Korea sa ilalim ng pamumuno ni Kim Il-sung. Sa panahon ng kanyang pangangasiwa ay itinaguyod niya ang Juche bilang ideolohiyang pampamahalaan ng kanyang estado, na iginiit ang kasarinlan sa politika, ekonomiya, at militar. Pinurga niya ang mga kasaping maka-Sobyetiko at maka-Tsino sa Partido ng mga Manggagawa ng Korea at tinutulan ang DeseStalinisasyon sa Unyong Sobyetiko at Himagsikang Pangkalinangan sa Tsina. Namahala siya sa Hilagang Korea hanggang sa kanyang kamatayan noong 1994, kung saan hinalinhan siya ng kanyang anak na si Kim Jong-il, ginagawa ito bilang unang komunistang dinastikong paghahalili. Sa pagbuwag ng mga estadong komunista sa Silangang Bloke noong 1989 at Unyong Sobyetiko noong 1991 ay bumagsak ang ekonomiya ng bansa noong dekada 1990, na humantong sa matinding taggutom (opisyal na kilala bilang Martsa ng Pagdurusa) na nagganap noong 1994 hanggang 1998. Pumatay ito ng tinatayang 240 libo hanggang 3.5 milyong tao. Sa panahong ito ay itinaguyod ni Kim ang patakarang Songun, na binibigyang-diin ang kahalagahan ng militar sa politika at lipunan. Namahala siya hanggang sa kanyang pagkamatay noong 2011, kung saan sinundan siya ng kanyang anak na si Kim Jong-un. Pinabilis niya ang programang nukleyar ng bansa, na nagdulot ng kontrobersya sa madlang internasyonal, partikular na sa Estados Unidos na itinatagurian ng Hilagang Korea bilang pangunahing kaaway nito.