Charon (uydu)
Küçük gezegen Plüto'nun en büyük doğal uydusu / From Wikipedia, the free encyclopedia
Charon, cüce gezegen Plüton'un bilinen beş doğal uydusunun en büyüğüdür. Ortalama yarıçapı 606 km (377 mi) olan Charon, Plüton, Eris, Haumea, Makemake ve Gonggong'dan sonra bilinen altıncı büyük Neptün ötesi cisimdir.[15] 1978 yılında James Christy tarafından Washington, DC'deki Amerika Birleşik Devletleri Deniz Gözlemevi'nin Flagstaff İstasyonu'nda (NOFS) çekilen fotoğraf plakaları kullanılarak keşfedildi. Plüton'un diğer uyduları Nix ve Hydra'nın 2005 yılında, Kerberos'un 2011 yılında ve Styx'in ise 2012 yılında keşfinden sonra (134340) Pluto I olarak da tanımlanmaktadır.
Keşif | |
---|---|
Keşfeden | James W. Christy |
Keşif tarihi | 22 Haziran 1978 |
Adlandırmalar | |
MPC belirtmesi | Pluto I[1] |
Adın kaynağı | Kaşifin karısı Charlene ve Χάρων Kharōn |
Alternatif adlar | S/1978 P 1 |
Sıfatlar | Charonian[2][3] Charontian, -ean[4][5] Charonean[6] |
Sembol | |
Yörünge özellikleri [7] | |
Enberi | 19.587 km |
Enöte | 19.595 km |
19.591,4 km (planetosentrik)[8] 17.181,0 km (barisentrik) | |
Dış merkezlik | 0,0002[8] |
6,3872304 ± 0,0000011 g (6 g, 9 sa, 17 dak, 36,7 ± 0,1 sn) | |
Ortalama yörünge hızı | 0,21 km/sn |
Eğiklik | 0,080° (Plüton ekvatoruna)[8] 119,591° ± 0,014° (Plüton yörüngesine) 112,783° ± 0,014° (tutuluma) |
223,046° ± 0,014° (ilkbahar ekinoksuna) | |
Doğal uydusu | Plüton |
Fiziksel özellikler | |
16,8[9] | |
1[10] | |
55 mili-yaysaniye[11] | |
Ortalama yarıçap | 606,0 ± 0,5 km[12][13] (0,095 Dünya, 0,51 Plüton) |
Basıklık | < %0,5[14] |
4,6 × 106 km2 (0,0090 Dünya) | |
Hacim | (9,32 ± 0,14) × 108 km3 (0,00086 Dünya) |
Kütle | (1,586 ± 0,015) × 1021 kg[12][13] (2,66 × 10−4 Dünya) (Plüton'un %12,2'si) |
Ortalama yoğunluk | 1,702 ± 0,017 g/cm3[13] |
0,288 m/sn2 | |
0,59 km/sn 0,37 mi/sn | |
eşzamanlı | |
Albedo | 15° güneş evre açısında 0,2 ile 0,5 |
Sıcaklık | −220 °C (53 K) |
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam |
Plüton'un yarısı kadar çapa ve sekizde biri kadar kütleye sahip olan Charon, ana gezegenine göre oldukça büyük bir uydudur. Kütleçekimsel etki sonucu Plüton sisteminin ağırlık merkezi Plüton'un dışında yer alır ve bu iki cisim kütleçekim kilidiyle birbirine bağlıdır.
Charon'un kuzey kutbunun kızıl-kahverengi kısmı, yaşamın temel bileşenleri olabilecek organik makromoleküller olan tholinlerden oluşur. Bu tholinler, uydu üzerindeki kriyovolkanik patlamalar ile salınan metan, azot ve ilgili gazlardan üretilmiş[16][17] veya Plüton'un atmosferinden uydunun yörüngesine doğru 19.000 km (12.000 mi) uzaklığa kadar taşınmış olabilir.[18]
New Horizons uzay aracı Plüton sistemini ziyaret eden tek sondadır ve 2015 yılında Charon'a 27.000 km (17.000 mi) kadar yaklaşmıştı.
Charon'un geçici adı S/1978 P 1 idi. Yunan mitolojisinde Charon ölüleri kayıkla diğer dünyaya götüren kayıkçıdır ve tanrı Hades ile ya da Roma mitolojisindeki adıyla Plüton ile birlikte anılır.