Groot Koraalrif
From Wikipedia, the free encyclopedia
Die Groot Koraalrif (Engels: Great Barrier Reef) is die wêreld se grootste koraalrifstelsel,[1][2] met meer as 2 900 indiwiduele riwwe[3] en 900 eilande wat vir meer as 2 600 km ver strek oor 'n gebied van ongeveer 344 400 km2. Die rif is in die Koraalsee geleë langs die kus van Queensland in noordoos-Australië.
| Groot Koraalrif* | |
|---|---|
| Unesco-wêrelderfenisterrein | |
 | |
| Kaart van die Groot Koraalrif. | |
  Groot Koraalrif |
|
| Koördinate: 18°17′10″S 147°42′00″O | |
| Lande |  Australië |
| Tipe | Natuur |
| Kriteria | vii, viii, ix, x |
| Verwysings | 154 |
| Streek† | Oseanië |
| Inskripsiegeskiedenis | |
| Inskripsie | 1981 (5de Sessie) |
| * Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer. | |
Die Groot Koraalrif kan selfs vanuit die ruimte waargeneem word en is die wêreld se grootste struktuur wat deur lewende organismes gevorm is.[4] Die koraalrifstruktuur bestaan uit en word opgebou deur miljarde klein organismes wat as koraalpoliepe bekend staan.[5] Die Groot Koraalrif onderhou 'n groot verskeidenheid lewensvorme en is in 1981 as 'n Wêrelderfenisgebied verklaar.[1][2] CNN het die rif in hul lys van die sewe natuurwonders van die wêreld ingesluit.[6] 'n Groot deel van die rif word beskerm deur die Groot Koraalrifseepark, wat poog om die menslike impak soos oormatige visvang en toerisme te beperk. Ander omgewingsdrukke op die rif en sy ekostelsel sluit in die waterkwaliteit van aflope, klimaatsveranderinge wat met grootskaalse verbleiking van koraal gepaard gaan en die sikliese uitbrake van doringkroon seesterre.
Australië het noordwaarts beweeg teen 'n tempo van 7 cm per jaar sedert die Senozoïese tydperk.[7] Oostelike Australië het 'n tydperk van tektoniese opwaartse styging beleef wat gelei het tot die waterskeiding in Oos-Australië. Queensland het ook vulkaniese uitbarstings beleef in die tydperk met gepaardgaande basaltvloeie wat die geografie van die gebied beïnvloed het.[8] Van hierdie granietformasies het eilande gevorm.[9] Na die vorming van die koraalseekom, het koraalriwwe in die kom ontstaan, maar tot en met ongeveer 25 miljoen jaar gelede was die noorde van Queensland steeds in die gematigde waters suid van die trope wat te koel was om die groei van korale te bevorder.[10] Die geskiedenis van die ontwikkeling van die Groot Koraalrif is kompleks; na Queensland vanweë kontinentale verskuiwing in tropiese waters beland het, is die geskiedenis van die rif grootliks bepaal deur die veranderinge in die seevlak oor die jare heen.[11] Die korale kan jaarliks ongeveer 1 tot 3 sentimeter in deursnee groei en vertikaal met enigiets van 1 tot 25 sentimeter. Die korale kan egter nie in water dieper as 150 m groei nie omdat hulle afhanklik is van sonlig en ook nie bo die seevlak groei nie.[12] Die grond wat die substraat van die Groot Koraalrif gevorm het was eens op 'n tyd 'n kusvlakte gewees wat gevorm is op die sediment van die erosie van die Groot Skeidingsgebergte en sommige groter heuwels (waarvan party self oorblyfsels was van ouer riwwe [13] of vulkane[9]).[7]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
