Distikstofpentoksied

Distikstofpentoksied is 'n stikstofoksied met formule N₂O₅. In hierdie verbinding met suurstof het stikstof die hoogste oksidasietoestand N(V). Dit is die anhidraat van salpetersuur. Dit is 'n vastestof met 'n lae smeltpunt, wat daarna ontbind, soms met 'n ontploffing.

Eienskappe

Algemeen
Naam	Distikstofpentoksied
Struktuurformule van
Chemiese formule	N2O5
Molêre massa	108,0105 g/mol
CAS-nommer	10102-03-1
Fasegedrag
Ruimtegroep	P6₃/mmc
Smeltpunt	41 °C
Kookpunt	Ontbind >50 °C (kan ontplof)
Digtheid	2,17 g/cm3
Oplosbaarheid	Reageer met water; opl. in HCCl3, SO2Cl2, HNO3
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.
Portaal Chemie

Reaktiwiteit

N₂O₅ kan gevorm word deur salpetersuur op fosforoksied te drup:

${\displaystyle 4HNO_{3}(l)+P_{4}O_{10}\to 2N_{2}O_{5}(s)+4HPO_{3}(l)}$

N₂O₅ is 'n sterk oksideermiddel en word gebruik om watervrye nitrate te vervaardig, bv: ^[1]

${\displaystyle N_{2}O_{5}(s)+Na(s)\to NaNO_{3}(s)+NO_{2}(g)}$

N₂O₅ reageer vryelik met water, byvoorbeeld vog in die lug, om salpetersuur te vorm:

${\displaystyle N_{2}O_{5}+H_{2}O\to 2HNO_{3}}$

N₂O₅ word soms opgelos in suiwer salpetersuur. Hierdie oplossing verhoed die ontstaan van water, omdat dit onmiddellik deur die pentoksied in salpetersuur omgesit sal word. N₂O₅ ondergaan 'n dissosiasie-ewewig in hierdie oplossing en vorm ione:

${\displaystyle N_{2}O_{5}\leftrightharpoons NO_{2}^{+}+NO_{3}^{-}}$

Dit kom ooreen met die heksagonale kristalstruktuur wat uit plat driehoekige nitraat-ione en lineêre nitroniumione bestaan.^[2] Dit is in der waarheid 'n sout: nitroniumnitraat. Die damp bestaan nogtans uit O₂N-O-NO₂-molekule. ^[3]

N₂O₅-oplossings in salpetersuur kan gebruik word om watervrye metaalnitrate te vervaardig. 'n Toriumnitraathidraat gee aanvanklik 'n adduk:

${\displaystyle Th(NO_{3})_{4}\bullet 4H_{2}O+5N_{2}O_{5}\to Th(NO_{3})_{4}\bullet 2N_{2}O_{5}+8HNO_{3}(l)}$

Die adduk kan in vakuum verhit word tot 150-160 °C om die watervrye Th(NO₃)₄ vry te stel.^[4]