Turgi

From Wikipedia, the free encyclopedia

Turgi
Remove ads

Turgi isch e Gmeind vom Bezirk Bade im Kanton Aargau.

Dä Artikel behandlet d Aargauer Gmeind Turgi. Infos über s Tuurgi finsch under Kanton Thurgau.
Dialäkt: Aargauerdüütsch
Quick Facts Basisdate, Charte ...
Remove ads

dr Name

Dr Ortsname, wo s erschte Mol im ene Dokumänt vo anne 1281 vorchunt, chunt dervo, ass im Middelalter s Gebiet vo de Landschaft Tuurgi bis do hi a d Aare und d Rüüss cho isch. Bi Turgi isch im früene Middelalter d Gränze zwüsche de alte Grafschafte Tuurgi und Aargau und spöter die zwüsch em Zürigau und em Aargau gsi.

Geografii

D Gmeind ligt zwüsche Bade und Brugg im Limettaal. Turgi isch id Quartier Dorf, Gehling, Wil und Sitte unterteilt.

D Middi vom Dorf Turgi ligt 342 Meter über em Meer. Dr Gmeindbann isch 1,55 Kwadratkilometer gross. D Sidlig isch under em Gäbischtorfer Horn uf dr Südsyte un de Limet im Norde. Dur s Dorf goot d Kantonsstrooss Nummere 3 und d Ysebaan. Bi Turgi hets föif Brugge über d Limet.

D Nachbergmeinde vo Turgi sind Untersiggetal, Obersiggetal, Bade un Gäbischtorf.

Remove ads

Gschicht

Bis is nünzääte Joorhundert isch Turgi no keis Dorf gsi; es het nume es baar Hüüser bi dr alte Brugg über d Limet gha.

Vo dr Röömerzyt isch e grosse Mäileschtäi, wo ane 99 under em Kaiser Trajan a dr Militärstrooss vo Vindonissa uf Turicum ufgstellt worden isch. Me het en ane 1534 z Turgi im ene Fäld wider gfunden und denn zerscht z Bade bim Landvogteischloss ufgstellt, wo ne d Zürcher ane 1712 sind go mitnää; hüt isch er im Landesmuseum z Züri. Sid ane 1992 stoot z Turgi am Stroosserand e gnaui Kopy vo däm alte Monumänt.[2][3]

1826 isch a dr Limmet e grossi Fabrigg zum Bouele spinne bout worde, und denn isch drumume es Dorf entstande. 1884 het sech das als eigeti Gmeind vo Gäbischtorf glöst.

Bevölkerigsentwicklig

Johr190019301950196019701980199020002010
Iwohner87714411642186023952704262524002903

Verchehr

Bi Turgi träffe sech d Hauptstroosse vo Aarau, Bade und Choblez. Ussert dr alte Holzbrugg hets bi Turgi no drüü modärni Strossebrugge über d Limet.

Dr Baanhof Turgi vo de SBB isch a de Strecki vo Bade uf Brugg, wo d Züüg vo Züri uf Basel durefahre, un es git au e Verbindig s Aaretaal zdurabb uf Chlingnau und uf Waldshuet z Dütschland, d Linie Turgi-Waldshuet.

Wirtschaft

Bi dr ehemolige Fabrigg isch es alts Chraftwärch.

A dr Stross uf Bade isch d Güselverbrönnigsaalaag vo Wil und undedra d Klääraalaag Laufacker vo dr Region Bade.[4]

  • Thumb
    di alti Holzbrugg über d Limet
  • Thumb
    d Brugg vo dr Ysebaan
  • Thumb
    s Chraftwärch vo dr Spinnerei Turgi
  • Thumb
    dr Baanhof vo Turgi

Literatur

  • Andreas Steigmeier: Turgi. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
  • Peter Hoegger: Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 87: Die Kunstdenkmäler des Kantons Aargau. Band VII: Der Bezirk Baden II. Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1995, ISBN 3-909164-44-7, S. 132–154.

Weblink

 Commons: Turgi – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnote

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads