Fosforo

From Wikipedia, the free encyclopedia

Fosforo
Remove ads

O fosforo[4] (d'o griego < φωσφορος» (phōsphoros) "que carria luz") ye un elemento quimico de numero atomico 15 y simbolo P. Ye un no metal multivalent que perteneixe a o grupo d'o nitrocheno (grupo 15) y que se troba en a naturaleza combinato en fosfatos inorganicos y en organismos vivos, pero nunca en estato nativo. Ye muit reactivo y s'oxida espontaniament en contacto con l'oxicheno atmosferico emitindo luz, producindo o fenomeno d'a fosforescencia.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Más información Información cheneral, Propiedaz fisicas ...
Remove ads

Ciclo d'o fosforo

Ta más detalles, veyer l'articlo ciclo biocheoquimico d'o fosforoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O fosforo se troba en a suya mes gran part en a litosfera,[5] en forma de sedimentos oceanicos, de rocas sedimentarias, de cenisas volcanicas y de minerals accesorios en atras rocas y pasa muito lentament a la hidrosfera y la biosfera muit poco a poco por depender a suya liberación de procesos cheolochicos lentos.

O fosfato liberau por a meteorización quimica d'as rocas con fosfato, (destacando as sedimentarias fosfatadas y as cenisas volcanicas) pasa a lo suelo y l'augua sotorrana, y si no ye preso por os organismos pasando a fer part d'a biosfera ye transportau dica cuencas sedimentarias marinas u lacustres pa sedimentar pa fer part de rocas sedimentarias tornando a la litosfera. En a sedimentación d'o fosfato pueden intervenir os sers vivos.

O fosforo ye absorbiu por os organismos productors fotosinteticos en forma de fosfato y fa part d'os acidos nucleicos, por estar un compent d'os nucleotidos. Entre os sers vivos os vertebraus presentan una proporción mes gran de fostatos por estar formau o suyo teixiu osio en gran mesura por sals de fosfato y calcio. En a formación de depositos sedimentarios con fosfato pueden intervenir os peixes, sobre tot en grans mortaleras que afecten a estos vertebraus. En os ecosistemas terrestres o fosfato permaneixe unas 102-104 anyadas, en os ecosistemas acuaticos permaneix una a diez anyadas.[5]

En os ecosistemas acuaticos o fitoplancton prene o fostato disuelto en l'augua, y pasa a traviés de l'alimentación por os diferents elementos d'os rez troficos dica os peixes y atros depredadors. Os despomponedors tornan o fosfato a l'augua marina sobre tot en o fondón. A on bi ha colonias d'aus acuaticas que minchan peixes (sobre tot aus marinas), se fa un deposito de fosfato con os suyos excrementos que se diz guano y que tradicionalment s'ha feito servir d'abono.

Remove ads

Referencias

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads