Hidrocheno
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
L'hidrocheno[1] (d'o latín Hydrogenium) ye un elemento quimico con simbolo H y numero atomico 1. Forma un gas diatomico (H2) inodoro, incoloro y altament inflamable. Ye o elemento mas lichero y o mas abundant en l'universo (un 75%), ya que se troba en cantidaz masivas en as estrelas.
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Puet reaccionar con a mayoría d'elementos, fa parti de l'augua y d'a mayoría de compuestos organicos. Industrialment, s'usa en a producción d'amoniaco, como gas lichero en aerostatica y recientment en celulas de combustible d'hidrocheno.
L'hidrocheno elemental ye poco abundant en a Tierra, encara que en o suyo ciclo principal, as estrelas se composan d'hidrocheno en estato de plasma. En o laboratorio, o hidrocheno ye preparato fendo reaccionar metals como o sen con acidos. A fabricación industrial se basa a sobén en a descomposición d'o gas natural u d'hidrocarburos como o Metano CH4. Tamién se puet obtener por a electrolisis de l'augua; ye un metodo simple, pero ineficient. Os cientificos, son mirando nuevas maneras de producir-ne. Una d'ellas, sería o emplego d'una alga verda. Atros posibles metodos incluyen a conversión de derivatos d'a biomasa como a glucosa u o sorbitol, reacción que se puet realizar a baixa temperatura gracias a l'uso d'un nuevo catalizador. A suyas principals aplicacions industrials son o refinato de combustibles fósils (por eixemplo, o hidrocracking) y a producción d'amoníaco (emplegato principalment pa fertilizants).

L'hidrocheno tiene una masa de 1,00794(7)u, se fa liquido a 14 K y bulle a 17 K. En a suya forma molecular, H+H- H2, ye un no metal, gas a temperatura ambient, natural y esencial pa a vida. A suya densidat ye de 0.08988 g/L.
L'hidrocheno tiene 3 isotopos estables, toz con valencia +1 / -1. O isotopo de l'hidrocheno mas comun en a naturaleza, conoixito como protio (parola poco emplegata) tien nomás un protón y dengún neutron ya que como ye una carga positiva (+) o protón porta un electrón (-). En os compuestos ionicos l'hidrocheno puet adquirir carga electrica positiva convertindo-se en un catión (un solo protón) u una negativa, convertindo-se en un anión (un electrón). L'hidrocheno puet formar compuestos con a mayoria d'os elementos y ye present en l'augua y en a mayoría d'os compuestos organicos, estando un d'os elementos que forman compuestos organicos. Fa una función important en a quimica. L'hidrocheno forma hidruros (toz os compuestos que no tienen oxicheno terminan en -uro), os hidruros pueden estar metalicos, covalents u aluros hidricos. Amás forma as bases, (metal) + (OH)x y os acidos Hn(no Metal)x O a en a que muitas reaccions conlevan l'intercambio de protons entre moleculas solubles, ye l'unico atomo neutro pa o que a ecuación de Schrödinger puet estar resuelta analiticament. O estudio d'a enerchía y d'o enlace de l'atomo d'hidrocheno ha estato fundamental ta o desembolique d'a mecanica cuantica.
Remove ads
Nomenclatura
Hidrocheno viene d'o latín "hydrogenium", y iste d'o griego antigo ὕδωρ (hydor): "augua" y γένος-ου(genos): "chenerador", ye decir "chenerador d'augua".
A parola hidrocheno puet referir-se tanto a o elemento atomico (descrito en iste articlo), como a la molecula diatomica (H2) que se troba en trazas en l'atmosfera d'a Tierra. Os quimicos tienden a referir-se a ista molecula como dihidrocheno,[2] molécula d'hidrocheno u hidrocheno diatomico, ta distinguir-la d'o elemento.
Remove ads
Aplicacions
Bels procesos industrials, requieren de grans cantidaz d'hidrocheno, como o proceso de Haber ta a producción d'amoniaco, a hidrochenación de grasas y aceites, y ta a producción de metanol. L'hidrocheno ye emplegato tamién en a hidrosealquilización, a hidrodesulfuración y o hidrocracking.

Atros usos son:
- Producción d'acido clorhidrico, a reducción de menas metalicas
- Ye emplegato como combustible ta codetes
- L'hidrocheno liquido (a temperatura muit baixa), ye usato ta a investigación criochenica, como en os estudios de superconductividat
- Como l'hidrocheno ye catorce vegadas y meya mas lichero que l'aire yera emplegato ta inflar globo y dirichibles. A explosión d'un dirichible, o Hindenburg, convenció a o publico que o gas yera masiau perigloso ta istos propositos.
- O deuterio ye emplegato en reaccions nucleyars como moderador ta reducir a enerchía d'os neutrons. Os compuestos de deuterio s'emplegan en quimica y biolochía ta estudiar os efectos d'os isotopos en as reaccions y como marcador quimico.
- O tritio, producito en reactors nucleyars, se fa servir ta construir bombas d'hidrocheno. Tamién ye a sobén emplegato como marcador quimico en laboratorios, y como fuent de radiación en pinturas luminosas.
- L'hidrocheno ye prencipiando a emplegar-se como combustible en motors de combustión interna. Se creye que a celula de combustible d'hidrocheno puet estar una opción como combustible limpio cara ta o futuro.
Remove ads
Bibliografía
- Shriver, D.F; Atkins, P.W; Langford, C.H. "Química Inorgánica. Vol. 1". Segunda edición, Reverté, 1997. ISBN 84-291-7004-9.
- Greenwood, N.N; Earnshaw, A. "Chemistry of the Elements" Second edition. Butterworth - Heinemann, 1997. ISBN 0-7506-3365-4.
- Cotton, F.A.; Wilkinson, G. "Advanced Inorganic Chemistry: a comprehensive text" Fourth edition. John Wiley & Sons, 1980. ISBN 0-471-02775-8.
- Gutiérrez Ríos, E. "Química Inorgánica". Reverté, 1994. ISBN 84-291-7215-7.
Precaucions
L'hidrocheno ye un gas extremadament inflamable. Reacciona violentament con o flúor y o cloro, mas que mas con o primero, con o que a reacción ye tan rapeda y imprevisible que no se puet controlar. L'augua pesata ye toxica ta a mayoría d'as especies, encara que a dosi mortal ye muit gran.
Vinclos externos
Se veigan as imáchens de Commons sobre l'hidrocheno.
- Información de l'hidrocheno.
Referencias
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads