políticu israelín (1923-2016) From Wikipedia, the free encyclopedia
Szymon Persky, (1 d'agostu de 1923, Višnieva (es) – 28 de setiembre de 2016, Centro Médico Sheba (es) ) [18], más conocíu como Shimon Peres (hebréu: שִׁמְעוֹן פֶּרֶס foi un políticu, parllamentariu, estadista, escritor y poeta israelín, dos veces primer ministru d'Israel (1984-1986 y 1995-1996) y presidente del Estáu d'Israel dende 2007 hasta 2014. Foi gallardoniáu col Premiu Nobel de la Paz, conxuntamente con Isaac Rabin y Yasser Arafat, en 1994. Tres una carrera política de más de 50 años, en 2007 foi propuestu pol partíu Kadima pa la eleición presidencial. Foi designáu presidente d'Israel pol Parllamentu israelín el 13 de xunu y asocedió a Moshé Katsav el 15 de xunetu por un periodu de siete años, a la edá de 84 años.[19][20][21]
Premiu Nobel de la Paz |
Shimon Peres | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
13 xunu 2007 - 28 xunetu 2014 ← Moshé Katsav (es) - Reuven Rivlin →
17 abril 2006 - 13 xunu 2007
7 marzu 2001 - 2 payares 2002 ← Shlomo Ben Ami (es) - Benjamin Netanyahu →
7 marzu 2001 - 2 payares 2002
4 payares 1995 - 18 xunu 1996 ← Isaac Rabin - Benjamin Netanyahu →
4 payares 1995 - 18 xunu 1996 ← Isaac Rabin - Yitzhak Mordechai →
14 xunetu 1992 - 22 payares 1995 ← David Levy (es) - Ehud Barak →
22 avientu 1988 - 15 marzu 1990 ← Moshe Nissim - Isaac Shamir (es) →
20 ochobre 1986 - 23 avientu 1988 ← Isaac Shamir (es) - Moshe Arens →
13 setiembre 1984 - 20 ochobre 1986 ← Isaac Shamir (es) - Isaac Shamir (es) →
13 setiembre 1984 - 23 avientu 1984
22 abril 1977 - 21 xunu 1977 ← Isaac Rabin - Menájem Beguín (es) →
3 xunu 1974 - 20 xunu 1977 ← Moshé Dayán (es) - Ezer Weizman →
1r setiembre 1970 - 10 marzu 1974 ← Ezer Weizman - Aharon Yariv →
1r setiembre 1970 - 10 marzu 1974 ← Elimelekh Rimalt - Aharon Uzan →
15 avientu 1969 - 22 avientu 1969
23 avientu 1964 - 25 mayu 1965
1r xunetu 1963 - 22 avientu 1964
6 payares 1961 - 26 xunu 1963
21 avientu 1959 - 2 payares 1961
30 payares 1959 - 17 xineru 2006 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vida | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nacimientu | Višnieva (es) , 1 d'agostu de 1923[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nacionalidá |
Segunda República Polaca (1923 - Mandatu Británicu de Palestina (11 avientu 1943 - 14 mayu 1948)[2] Israel (1948 - 2016) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Muerte | Centro Médico Sheba (es) [3], 28 de setiembre de 2016[4] (93 años) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sepultura | Nation's Great Leaders Graves (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Causa de la muerte | hemorraxa cerebral | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Familia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Padre | Yitzhak Perski | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Madre | Sara Meltzer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Casáu con | Sonia Peres (1945 – 2011) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fíos/es |
Tsvia Walden Yoni Peres Hemi Peres | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Familia |
ver
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estudios | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estudios |
Universidá de Nueva York New School for Social Research (es) The New School (es) Universidá de Harvard Ironi Alef High School (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Llingües falaes |
inglés[6] francés[6] hebréu[7] rusu[8] polacu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oficiu | políticu, escritor, poeta, ministru | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Llugares de trabayu | Xerusalén | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Emplegadores | Mosad | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Premios |
ver
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Creencies | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Relixón | xudaísmu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Partíu políticu |
Kadima (es) (de 2005 a 2016) Partíu Llaborista Israelín (de 1968 a 2005) Rafi (es) (de 1965 a 1968) Mapai (es) (de 1959 a 1965) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
IMDb | nm0673364 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Shimon Peres nació como Szymon Persky el 2 d'agostu de 1923 en Wiszniew, Polonia (actual Vishnyeva, en Bielorrusia), nel senu d'una familia xudía llaica de clase media. El so padre, Isaac ("Guetzl") Persky, yera un empresariu maderero de posición acomodada, en cuantes que la so madre, Sara Meltzer, yera profesora de llingua rusa y bibliotecaria. El so güelu maternu yera'l rabín Tzvi Hirsch.[22] Les idees sionistes de los sos padres, bien populares ente los xudíos d'aquel entós, sumar a la fola d'antisemitismu qu'afaró a la Europa Oriental de la dómina. El so padre decidió dise a Mandatu británicu de Palestina Palestina, daquella baxu mandatu británicu, pa preparar la emigración de tola familia, que se concretó finalmente en 1935.[23] El restu de la familia, ente ellos los güelos maternos de Shimon, tíos y demás, que decidieron quedase, corrieron peor suerte: pocos años más tarde, al llegar los nazis a l'aldega, fueron zarraos xunto al restu de los xudíos na sinagoga local y quemaos toos vivos.[22]
En 1934 emigró a Palestina.[23] Al llegar a Palestina a la edá de 11 años, Shimon Peres empezó a cursar estudios secundarios nel colexu Gueula de Tel Aviv, y darréu foi a vivir y a estudiar al internáu agrícola de Ben Shemen. En 1940, a los 17 años, entró nel grupu fundacional del kibutz Alumot, nes cercaníes del mar de Galilea.
En 1945 casóse con Sonia Gelman.
Peres yera primu hermanu, per llinia paterna, de l'actriz d'Estaos Xuníos Lauren Bacall, nacida Betty Joan Perske (Persky) y fía de xudíos polacu-rumanos emigraos.[24]
El 13 de setiembre de 2016, a la edá de 93 años, Shimon Peres sufrió un accidente cerebrovascular y foi hospitalizáu nel Centru Médicu Sheba d'Israel. Pal 27 de setiembre la so condición empioró y reportóse que sufriera dañu cerebral irreversible y un fallu masivu de los órganos.[25] Finó a otru día.[26]
Militante sionista dende'l primer momentu, xunir a la Haganá en 1947 tomando responsabilidá en diverses árees de defensa y alquisición d'armamentu.[23] Al crease'l Estáu d'Israel en 1948, Peres integrar nel grupu de persones d'enfotu del Primer Ministru David Ben-Gurión.[27]
A los 29 años, foi direutor xeneral del Ministeriu de Defensa dende 1953 hasta 1959.[23] Foi unu de los fundadores del Centru d'Investigación Nuclear nes industries de Dimona y aeroespacial.
En 1959 foi escoyíu per primer vegada a la Knesset pol partíu Mapai.[23]
Foi miembru de la Knesset, la coalición y l'oposición, mientres 48 años consecutivos. Desempeñóse como presidente del Partíu Llaborista dende 1977 hasta 1992.
En dos causes tuvo'l cargu de primer ministru: ente 1984 y 1986, los resultaos de les eleiciones de la Oncena Knesset nun pudieron llograr la victoria foi'l primer sistema, y el Likud encabezáu por Itzjak Shamir. Dambes partes decidieron celebrar un "alcuerdu de rotación", que se va utilizar pa cada unu de los dos líderes como primer ministru.
Ente payares de 1995 y mayu de 1996, dempués del asesinatu de Yitzhak Rabin, asumió'l cargu a Benjamín Netanyahu, dempués de les eleiciones decimocuarta pal Knesset y el primer ministru.
Peres sirvió como Ministru d'Asuntos Esteriores nel segundu gobiernu d'Isaac Rabin, siendo unu de los líderes del procesu d'Oslu, una serie de negociaciones ente Israel y la OLP que llevó a un alcuerdu de paz, l'Alcuerdu d'Oslu.[23] Por esi llogru, Peres recibió'l Premiu Nobel de la Paz xunto con Yasser Arafat y Isaac Rabin en 1994.[28]
A principios de 2006, en perdiendo les eleiciones internes d'Avodá contra Amir Péretz, Peres retirar de Avodá y pasó a Kadima, partíu formáu unes poques selmanes dempués por Ariel Sharón al dixebrase del Likud. Foi'l númberu dos de la llista de Kadima pa les eleiciones a la Knesset.
A los 84 años Peres foi escoyíu presidente d'Israel, cargu qu'ocupó hasta'l 24 de xunetu de 2014. Enantes foi miembru de la Knesset mientres 48 años, y ocupó numberosos cargos gubernamentales, incluyendo'l cargu de Primer Ministru d'Israel en dos causes.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.