Criollu antillanu

El patwa, criollu antillanu o patois^[1] ye una llingua criolla basáu nel idioma francés, con elementos de llingües africanes, faláu principalmente en Dominica y Santa Lucía. Ye conocíu polos sos parlantes como Patwa (patois). Nun tien de confundir se col criollu haitianu que tien munches diferencies, anque son mutuamente intelixibles. La llingua foi bien falada antes nes Antilles Menores, pero sumió de Trinidá y Tobagu y el númberu de falantes ta tornando en Granada.

Criollu antillanu Kreyol, Kwéyòl, Patois
Faláu en	Dominica  Santa Llucía  Granada (país)  San Vicente y Les Granadines Antilles franceses  Trinidá y Tobagu  Venezuela
Rexón	Caribe (Antilles Menores)
Falantes	1,2 millones (1998-2001)
Familia	Criollu francés   Criollu antillanu
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	cpf
ISO 639-3	Cada variedá poseye un códigu propiu gcf – Criollu de Guadalupe acf – Criollu de Santa Lucía o Kweyol dom – Criollu de Dominica sfc – Criollu de San Miguel (Panamá)

En Dominica, hai esfuercios pa caltener l'idioma, como asina tamién en Trinidá y Tobagu. El criollu faláu en Martinica, Saint-Barthélemy y Guadalupe ye la mesma llingua, pero nestes islles tán suxetes a la influencia continua del acrolecto francés.

En Venezuela ye faláu principalmente en Macuro, Güiria, Irapa y El Callao.^[1]

Ye usáu como un mediu de comunicación pa les poblaciones migrantes que viaxen ente los territorios de fala francesa ya inglesa.

Los códigos de Ethnologue pal criollu francés guadalupano (faláu en Guadalupe y Martinica) y del criollu francés de Santa Lucía (faláu en Dominica y Santa Lucía), tienen les respeutives ISO 639-3: gcf y acf. Sicasí, repara que la so tasa de comprensión ye del 90 %, lo que califica como dialeutos d'una mesma llingua.

Historia

Nes últimes décades, pasóse de ser vistu como un signu de estatus socioeconómico más baxu, prohibíu nos patios de les escueles, pa una marca d'arguyu nacional.^[2]

Dende la década de 1970 producióse una renacencia lliteraria» del criollu nes islles de fala francesa de les Antilles Menores, con escritores como Raphaël Confiant y Monchoachi emplegaron el llinguaxe. Edouard Glissant escribió teórica y poéticamente alrodiu del so significáu y de la so historia.

Exemplos

Cartelu en Guadalupe en criollu antillanu

,

• Hola o bonos díes - Bózu /bozu/.
• Por favor - S'u plè /su plɛ/.
• Gracies - Mèsi /mɛsi/.
• Esculpe - Padon /padɔ̃/.
• Ta lloviendo - lapli ka tonbé
• Güei ye un día llindu/formosu - jodi-a sé an bel jounin / yon bel jou jodi-a bel
• ¿Cómo tas tu? - ka ou fè? (Guadalupe) / sa ou fè? (Martinica)
• Anne ye la mio hermana/madre/esposa - Ann sé sè/manman/madanm (an) mwen
• Andy ye'l mio hermanu/padre/home - Andy sé fwè/papa/mari (an) mwen
• Él va a la sablera - i ka alé bodlanmè-a/laplaj

Ver tamién

• Llingua criolla
• Criollos de base francesa
• Criollu haitianu
• Criollu granadín
• Patois