Peranzáis

Peranzáis^[4] (n'español, Peranzanes) ye un conceyu y llocalidá na comarca d'El Bierzu, provincia de Llión. El conceyu ta asitiáu nel valle de Forniella. Ye ún de los conceyos onde se caltién la llingua llionesa.

Peranzáis
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Lleón
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Nome oficial	Peranzanes (es)[1]
Códigu postal	24429
Xeografía
Coordenaes	42°52′36″N 6°38′03″W
Peranzáis Peranzáis (España)
Superficie	117.54 km²
Altitú	949 m[2]
Llenda con	Páramu del Sil, El Fabeiru, Ancares, Ibias y Degaña
Demografía
Población	271 hab. (2024) - 177 homes (2019) - 123 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.06% de provincia de Lleón
Densidá	2,31 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00 (horariu estándar)[3] UTC+02:00 (horariu de branu)[3]

Llocalidaes

El conceyu de Peranzanes ta conformáu poles siguientes llocalidaes:

• Chan^[4] (Chano)
• Careiseda^[4] (Cariseda)
• Faru^[4] (Faro)
• Fernadiellu^[4] (Fresnedelo)
• Guímara^[4]
• Peranzáis^[4] (Peranzanes)
• Trescastru^[4] (Trascastro)

Llingua

La fala de Peranzanes encuadrase dientru del asturianu occidental.

F- (posición inicial)

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
FACĔRE	Facer	Facer	Facer	Facer
FĔRRU(M)	Fierru			Fierru

L- (posición inicial)

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
LĀRE(M)				Llar
LŬPU(M)	Llobu	Llobu		Llobu
LAURETU(M)				Lloréu

N- (posición inicial)

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
NAVITĀTE(M)		Navedá		Navidá

Diptongación de Ŏ y Ĕ

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
PŎRTA(M)	Puorta			Puerta
ŎCULU(M)	Uollo			Güeyu
TĔMPU(M)		Tiempu		Tiempu
TĔRRA(M)		Tierra		Tierra
DĔNTE(M)	Diente	Diente		Diente

Diptongos decrecientes

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
CAUSA(M)				Cosa
FERRARĬU(M)				Ferreru
CALDĀRĬA(M)	Caldera			Caldera
MĀTĔRĬA(M)	Madera			Madera

Palatalización de -CT- y -LT-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
FĂCTU(M)			Feitu	Fechu
NŎCTE(M)	Nuoite	Nuoite Noite		Nueche
MŬLTU(M)	Mueitu Muoitu	Mutu		Munchu
LACTE(M)			Lleite	Lleite
AUSCULTĀRE				Escuchar

Terminación -ATUM

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
LATU(M)	Llau			Llau
DELICATU(M)	Delgáu			Delgáu
PRATU(M)	Prau			Prau

-ll-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
CASTĚLLU(M)				Castiellu
VALLE(M)	Valle	Valle		Valle
MARTELLU(M)	Martiellu			Martiellu

-L- intervocálica

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
GĚLU(M)		Xelu		Xelu
FILICTU(M)	Foleitu	Folgueiru	Folgueiru	Felechu

Grupos -C'L-, -T'L-, -G'L-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
NOVACŬLA(M)				Navaya
VETŬLU(M)		Vieyu		Vieyu
TEGŬLA(M)				Teya

Palatalización de PL-, CL-, FL-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
PLĀNU(M)	Chanu	Chanu		Llanu
CLĀVE(M)			Chave	Llave
FLĂMMA(M)	Llama			Llama

Rotacismu

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
PLATU(M)	Platu			Platu
CLAVU(M)	Clavu			Clavu
TABULA(M)				Tabla
ECCLESIA(M)	Eiglesia			Ilesia

-N- intervocálica

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
RĀNA(M)	Rana	Rana		Rana

Grupos -M'N- -N´N-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
SOMNU(M)	Suoñu			Sueñu
DOMINE(M)				Dueñu
ANNU(M)		Añu		Añu
CAPANNA(M)	Cabana			Cabaña
NINNU(M)	Ninu	Ninu		Neñu
PINNA(M)	Pena	Peña		Peña

Grupo -M'N-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
HŎM(I)NE(M)				Home
FĂM(I)NE(M)				Fame
LŪM(I)NE(M)	Llume			Llume

Lambdacismo

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
CUBITU(M)	Coldu	Codu		Coldu
NATICA(M)	Nalga			Nalga

Grupo -LY-

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
MULĬERE(M)	Muller	Muller		Muyer

Llatín	Fernidiellu	Chan de Forniella	Pranzáis	Asturianu Normativu
CAESU(M)	Queisu			Quesu
BASIU(M)	Beisu			Besu
CERESIA(M)				Cereza