Secale cereale

El centén^[1] (Secale cereale) ye una planta monocotiledónea añal que pertenez al xéneru secale, de la familia de les gramínees y que se cultiva pol so granu o como planta forraxera. Ye un miembru de la familia del trigu y rellaciónase estrechamente cola cebada. El granu del centén úsase pa facer fariña, na industria de l'alimentación y pa la fabricación del aguardiente y dalgunos güisquis. Ye abondo tolerante a l'acidez del tarrén. El primer usu dable del centén domésticu remóntase al Paleolíticu tardu, n'Abū Hurayra (cuetu anguaño inundáu por un banzáu), nel valle del ríu Éufrates (al norte de Siria).

Secale cereale centén
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Liliopsida
Subclas:	Commelinidae
Orde:	Poales
Familia:	Poaceae
Subfamilia:	Pooideae
Tribu:	Triticeae
Xéneru:	Secale
Especie:	Secale cereale (L.) M.Bieb.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

Secale cereale - Muséu de Historia Natural de Toulouse

Pan de centén
Tamañu de porción
Enerxía 263 kcal 1100 kJ
Carbohidratos	48.30 g
• Zucres	3.85 g
• Fibra alimentaria	5.8 g
Grases	3.30 g
Proteínes	8.50 g
Agua	37.30 g
Retinol (vit. A)	7 μg (1%)
Tiamina (vit. B1)	0.434 mg (33%)
Riboflavina (vit. B2)	0.335 mg (22%)
Niacina (vit. B3)	3.805 mg (25%)
Vitamina B6	0.075 mg (6%)
Vitamina C	0.4 mg (1%)
Vitamina E	0.33 mg (2%)
Vitamina K	1.2 μg (1%)
Calciu	73 mg (7%)
Fierro	2.83 mg (23%)
Magnesiu	40 mg (11%)
Fósforu	125 mg (18%)
Potasiu	166 mg (4%)
Sodiu	603 mg (40%)
Cinc	1.14 mg (11%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Pan de centén na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

Secale cereale

Salú

El centén si nun ta bien atroxáu suel amalicase pol fungu parásitu nomáu morrión o cornezuelu. Dizse entós que'l centén ta oriáu. Les micotoxines d'esti fungu aguanten les cociones ya forneaos y puen provocar la grave afeición nomada ergotismu.