Mirzə Qədim İrəvani
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mirzə Qədim İrəvani[1] (tam adı: Mirzə Qədim Məmmədhüseyn oğlu İrəvani, rus. Мирза Кадым Мамед-Гусейн оглы Эривани; 4 dekabr 1825[2] – 1875[2]) — XIX əsrdə yaşamış Azərbaycan portretçisi və ornamentalist rəssamı. Azərbaycan panel rəssamlığının əsasını qoymuşdur, yaradıcılığı Azərbaycanın yeni dövr təsviri sənətində vacib dəyişikliklə yadda qalmışdır.[3]
Mirzə Qədim İrəvani | |
---|---|
Mirzə Qədim Məmmədhüseyn oğlu İrəvani | |
Doğum adı | Qədim Məmməd Hüseyn oğlu |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | İrəvan, İrəvan xanlığı |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | İrəvan, İrəvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası |
Uşaqları | Ələkbər bəy Qədimbəyov, Ələsgər bəy Qədimbəyov |
Fəaliyyəti | rəssam |
Təhsili | Tbilisi progimnaziyası |
Janrlar |
dekorativ, portret |
Stillər |
dekorativ-tətbiqi sənət, dəzgah rəssamlığı |
Təsir edib | Azərbaycan təsviri sənəti |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İrəvani ,əsasən, tikmə üçün olan trafaret rəsimləri, divar naxışları, zərgərlik məmulatları, lakla çəkilmiş rəsm əsərləri və şüşə rəssamlığı[2] ilə tanılır. Demək olar ki, İrəvani, bir qayda olaraq, bütün əsərlərini azərbaycan və ya rusca imzalayaraq özünü «Mirzə Qədim İrəvani», ya da bəzən «kollec asessoru» sözlərini əlavə edərək, özünü sadəcə «Qədim bəy» adlandırırdı.
Onun ən çox tanınan əsərlərin «Gənc qadının portreti», «Gənc oğlanın portreti», «Fətəli şahın portreti», «Rəqqasələr», «Molla», (hamısı Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində), «Mah Tələtin portreti» (Gürcüstan Dövlət İncəsənət Muzeyi), «Quş və çiçəklər» (Dövlət Ermitajı), həmçinin də, 1850-ci illərdə, İrəvandakı Sərdar sarayının divarlarında, yağlı boya ilə çəkilmiş dörd böyük (1 m x 2 m) portretin müəllifidir.[2]