Аралбай (Йылайыр районы)

Аралбай (рус. Аралбаево) — Башҡортостандың Йылайыр районындағы ауыл. 2009 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халыҡ һаны 0 кеше^[1]. Почта индексы — 453692, ОКАТО коды — 80227810002. ИФНС коды — 0267.

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Аралбай.

Ауыл
Аралбай
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Йылайыр районы
Координаталар	52° с. ш. 58° в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 227 810 002
ОКТМО коды	80 627 410 106
Картаны күрһәтергә/йәшерергә Аралбай

Тарихы

Ғәле ауылынан килеп төпләнгән кешеләр Аралбай ауылына нигеҙ һала. Был ауыл Һаҡмарҙың үргерәк ағымында урынлашҡан. 1859 йылғы X рәүиз Ласынов Аралбай вариҫтарын теркәй. Бына улар — Мозафар, Яныбай һәм Ҡотлоғәлләм Ласыновтар. Шулай уҡ 47 ихатала 372 кешенең йәшәүе иҫәпкә алына. 1866 йылғы рәүиздә ауылдың Һаҡмар буйында урынлашыуын һәм икенсе исеме Ҡана булыуын да билдәләй. Ул мәлдә ауылдағы 53 ихатала 347 башҡорт йәшәй. 1892 йылда ауылда ихаталар һаны 49-ға, ә халыҡ һаны 476 кешегә етә. 1920 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙа 88 ихата һәм 441 кеше теркәлә^[2].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	189	78	111	41,3	58,7
1959 йыл 15 ғинуар	198	86	112	43,4	56,6
1970 йыл 15 ғинуар	196	85	111	43,4	56,6
1979 йыл 17 ғинуар	127	68	59	53,5	46,5
1989 йыл 12 ғинуар	35	18	17	51,4	48,6
2002 йыл 9 октябрь	35	18	17	51,4	48,6
2010 йыл 14 октябрь	1	1	-	100,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Йылайыр): 76 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Үрге Ғәле): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Сибай): 117 км

Ауылдың урамдары

• Һаҡмар урамы (рус. Сакмара ( улица ))

Билдәле шәхестәре

• Аблаев Ибраһим Я. (рус. Аблаев Ибрагим Я.) (1905—1942) — 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының 275-се кавалерия полкы составында ҡылыссы булып хеҙмәт итә. Ҡыҙылармеец^[3]]

Ер-һыу атамалары

Аралбай ауылы тарихы һәм ер-һыу атамалары^{[4] [5]}

Сығанаҡтар

• Коллектив авторов. История башкирских родов. Усерган. / Хамидуллин С. И.. — Уфа: Китап, 2019. — Т. 35, часть 2. — 704 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-295-06968-0.