Васильевка (Ишембай районы)

Васильевка (рус. Васильевка; элекке атамаһы Егәнбаш) — Башҡортостан Республикаһының Ишембай районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 729 кеше булған^[3]. Петровск ауыл Советы составына инә. Ишембай районының иң ҙур сыуаш ауылы. ОКАТО коды — 80231855009.

Васильевка
Васильевка
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Петровский ауыл советы (Ишембай районы)
Сәғәт бүлкәте	UTC+05:00[d]
Халыҡ һаны	729 кеше (2010)[1], 760 кеше (2002)[2], 791 кеше (2009)[2]
Почта индексы	453231
Рәсми сайт	ishimbaimr.ru

Тарихы

Риүәйәттәр буйынса, ауылға XIX быуат башында, Стәрлетамаҡ өйәҙе Юрматы улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәрендә, купчий ҡағыҙы буйынса Өфө өйәҙенең Ҡамышлы ауылы күскенселәре тарафынан нигеҙ һалынған. Ҡамышлы ауылы сыуаштары ауылдың исемен Егәнбаш тип атайҙар. Һуңыраҡ ауыл кешеләренең береһенең исеме менән аталған. 1865 йылда 51 йортта 303 кеше йәшәгән. Халҡы малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгән^[4].

Ауыл бөгөн

Ауылда урта мәктәп бар, сыуаш теле предмет булараҡ уҡытыла. Шулай уҡ фельдшер-акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана бар, милли һәүәҫкәр сәнғәт коллективы эшләй^[5].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	746
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	926
1959 йыл 15 ғинуар	764
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	758
2002 йыл 9 октябрь	760
2010 йыл 14 октябрь	729	363	366	49,8	50,2

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса ауылдағы халыҡтың 97%-ын сыуаштар тәшкил итә^[6].

Географик урыны

Ауыл Ҡарасәй йылғаһы (Егән ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Алыҫлығы:^[7]

• Район үҙәгенә тиклем (Ишембай): 42 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Стәрлетамаҡ): 40 км

Урамдары

Урам исеме^[8]:

• В. Жуков урамы (рус. улица В. Жукова)
• Блюхер урамы (рус. улица Блюхера)
• Тыныслыҡ урамы (рус. улица Мира)
• Үҙәк урамы (рус. улица Центральная)
• Йәштәр урамы (рус. улица Молодёжная)
• Баҡса урамы (рус. улица Садовая)
• Көньяҡ урамы (рус. улица Южная)

Билдәле шәхестәре

• Григорьев Захар Иванович (12.02.1936—27.05.2013), балетмейстер. Чебоксар ҡалаһының «Нарспи» халыҡ йыр һәм бейеү ансамблен ойоштороусы һәм 1968 йылдан уның художество етәксеһе, 1993—2001 йылдарҙа И. Н. Ульянов исемендәге Сыуаш дәүләт университетының культурология кафедраһы мөдире, доцент. РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1979), Сыуаш АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1973)^[9].
• Виноградов Юрий Михайлович (01.01.1946), ғалим-сыуаш теле белгесе. 1984 йылдан И. Н. Ульянов исемендәге Сыуаш дәүләт университеты уҡытыусыһы, 1995 йылдан Сыуаш республика мәғариф институтының сыуаш теле һәм әҙәбиәте кафедраһы мөдире. Филология фәндәре кандидаты (1975), доцент (1984). Сыуаш Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (2003)^[10].
• Афанасьева Лира Аркадьевна (20 март 1974) — фольклорсы, филология фәндәре кандидаты. Фәнни эшмәкәрлеге сыуаш йола фольклорын һәм Урал-Волга буйының башҡа халыҡтарын этнолингвистик тикшереүгә, әҙәбиәт менән фольклорҙың үҙ-ара бәйләнеше проблемаларына, сыуаш әҙәбиәте тарихын өйрәнеүгә арналған. (2009)^[11].

Видеофильмдарҙа

• Новый храм в селе Васильевка Ишимбайского района
• Старая Васильевка.avi

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)

Һылтанмалар

• Васильевка (Ишембай районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 10 февраль 2021)
• вконтакте сайтында Васильевка-Родня деревня!
• Начальная страница Ишимбайского района портала «Генеалогия и Архивы»
• Закон о границах, статусе и административных центрах муниципальных образований в Республике Башкортостан N 126-з от 17 декабря 2004 года
• Петров И. Г. ВАСИЛЬЕВКА, Йĕкенпуç Чувашская энциклопедия
• «Налог Белешмәһе» системаһында Васильевка (Ишембай районы) ауылы
• Васильевка (Ишембай районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.