Наҙы-Петровск районы

Наҙы-Петро́вск райо́ны (рус. Нязепетровский район) — Силәбе өлкәһендәге муниципаль район. Урта Уралда, Барҙы һәм Өфө һырттары араһында, аҫаба башҡорт ерҙәрендә урынлашҡан. Майҙаны — 3459 квадрат километр. Территорияһының 70 проценты — урман.

Наҙы-Петровск районы
Нязепетровский район

Герб Флаг
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Төрө	муниципаль район
Урынлашҡан урыны	Силәбе өлкәһе
Берләштерә	5 берекмә
Идари үҙәге	Наҙы-Петровск
Барлыҡҡа килеүе	1923
район башлығы	Селиванов Валерий Георгиевич
Халҡы (2016)	↘16 955[1] (16 урын)
Аланы	3 459 км² (9 урын)
Ваҡыт бүлкәте	MSK+2 (UTC+6)
Машина номерҙары коды	74, 174
Рәсми сайты

Тарихы

Район территорияһында таш, бронза, тимер һәм урта быуаттарға ҡараған егермегә яҡын археологик ҡомартҡылар табылған. Бер нисә быуат дауамында (XVIII быуатҡа тиклем) был ерҙәрҙең төп халҡы башҡорттар булып торған^[2]. Һуңыраҡ бында тау заводтарына нигеҙ һалына, урыҫ һәм башҡа милләт крәҫтиәндәре күсереп ултыртыла.

Район территорияһының бер өлөшө ХХ быуат башында бер нисә йыл дауамында Башҡортостан автономияһы составында була.

Билдәле шәхестәре

• Корлыханов Николай Иванович (1952), инженер-энергетик, ауыл хужалығы, партия органдары һәм энергетика тармағы хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. 1975 йылдан Мәсетле районы «Сельхозэнерго» берекмәһенең баш инженеры; 1979 йылдан «Серп и Молот» колхозының баш энергетигы, 1984 йылдан — партком секретары, 1986 йылдан — колхоз рәйесе; 2000 йылдан ауыл хужалығы продуктары әҙерләү һәм уларҙың сифаты буйынса бүлек инспекторы; 2003—2013 йылдарҙа хәҙерге «БашРЭС-Өфө» йәмғиәтенең Мәсетле участкаһы начальнигы; дүртенсе (2016—2020) һәм бишенсе (2020-2024) саҡырылыш район советы депутаты; 2014 йылдан — Оло Ыҡтамаҡ ауыл советының Ветерандар советы рәйесе, бер үк ваҡытта 2015 йылдан — Оло Ыҡтамаҡ ауылы старостаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1995). Мәсетле районының почётлы гражданы (2020). Сығышы менән Ҡурға ауылынан^[3].
• Пантелеев Михаил Максимович (11.10.1938), журналист, СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1965—1998 йылдарҙа Балаҡатай районының «Новая жизнь» гәзите хеҙмәткәре, мөхәррир урынбаҫары. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Савалда ауылынан^[4].

Административ бүленеше

№ п/п	Муниципаль берәмек	Үҙәк	Тораҡ пунктар һаны	Халҡы (2002), кеше
1	Наҙыпетровск ҡала биләмәһе	Наҙы-Петровск ҡ.	3	13 527
2	Гривенка ауыл биләмәһе	Ситцева а.	6	1 625
3	Ҡурға ауыл биләмәһе	Ҡурға а.	6	551
4	Ункурда ауыл биләмәһе	Ункурда а.	7	2 712
5	Шәмәхә ауыл биләмәһе	Шәмәхә а.	6	3 105

Халҡы

Халыҡ иҫәбе
2002[5]	2005[6]	2006[6]	2007[6]	2008[6]	2009[7]	2010[8]
21 527	↘20 500	↘20 001	↘19 590	↘19 255	↗20 262	↘18 261
2011[9]	2012[10]	2013[11]	2014[12]	2015[13]	2016[1]
↘18 195	↘17 883	↘17 569	↘17 370	↘17 262	↘16 955

2010 йылғы йән иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса районда 20,1 мең кеше йәшәй, шуларҙың 8%-ын башҡорттар тәшкил итә. Башҡорттар иң күп төпләнгән тораҡ пункттар — Әптрәк, Бехтерев, Деево, Юлдаш һ. б.^[14]

Дөйөм карта

Картаның эстәлеге:

	150 000 кешенән күберәк
	10 000 — 50 000 кеше
	5 000 — 10 000 кеше
	1 000 — 5 000 кеше
	500 — 1 000 кеше
	200 — 500 кеше
	200 кешенән аҙыраҡ

ҡ. Наҙы-Петровск

ҡсб. Серный Ключ

ҡсб. Табуска

ҡсб. Ураим

а. Шәмәхә

а. Арыҫлан

ҡсб. Арыҫлан

ҡсб. Сказ

а. Межевая

а. Ташкин

а. Голдыревка

а. Горбуново

а. Ситцева

а. Абдрахман

а. Әптрәк

а. Бозово

а. Гривенка

а. Йосоп

а. Ҡурға

а. Бехтерев

а. Горшенина

ҡсб. Кедровый

ҡсб. Первомайский

а. Сухово

а. Юлдаш

а. Ункурда

ҡсб. Беляево

ҡсб. Деево

а. Калиновка

ҡсб. Котово

ҡсб. Нестерово

а. Постникова

Наҙы-Петровск районы тораҡ пункттары