Оло Чернигов районы

Оло Чернигов районы (рус. Большечерниговский район) — Һамар өлкәһенең көньяғында урынлашҡан муниципаль район.

Оло Чернигов районы
рус. Большечерниговский район

Герб Флаг (аңлатма)
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Төрө	Муниципаль район
Урынлашҡан урыны	Һамар өлкәһе
Берләштерә	9 ауыл биләмәһе
Идари үҙәге	Оло Чернигов ауылы
Барлыҡҡа килеүе	1935
Район башлығы	Баландин Александр Виктор улы
Халҡы (2014)	18 380
Аланы	2980 км²
Ваҡыт бүлкәте	MSK (UTC+3)
Телефон коды	+7 84672
Машина номерҙары коды	63, 163
ОКАТО	36 210 000

Административ үҙәге — Оло Чернигов ауылы.

География

Район Һамар өлкәһенең көньяғындағы дала зонаһында урынлашҡан. Ҡаҙағстан, Һарытау өлкәһе, Ырымбур өлкәһе, Һамар өлкәһенең Оло Глушица, Пестравск райондары менән сиктәш.

Майҙаны — 2980 км². Төп йылға — Оло Ырғыҙ.

Тарих

Район 1935 йылда барлыҡҡа килгән.

Халыҡ һаны

Официаль статистика буйынса 2014 йылдың 1 ғинуарына ҡарата районда 18 380 кеше теркәлгән.

2010 йылда уҙғарылған Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса районда 19 153 кеше иҫәпләнгән.

Районда бөтәһе 34 торлаҡ пункты бар.

1939[1]	1959[2]	1970[3]	1979[4]	1989[5]	2002[6]	2010[7]
17 980	16 400	19 310	19 954	21 412	20 766	19 153

Милли состав (2010): урыҫтар — 65,4 %, ҡаҙаҡтар — 10,3 %, башҡорттар — 9,5 %, сыуаштар — 5,4 %, татарҙар — 2,3 %, мордвалар — 1,8 %, украиндар — 1,8 %.

Оло Чернигов районында башҡорттар күпләп йәшәй. Уларҙың күпселеге Диңгеҙбай, Хәсән, Имәләй (Ҡыпсаҡ), Ҡасҡын (Таллы), Кинйәғол, Үтәкәй (Бөрйән) исемле тарихи башҡорт ауылдарында һәм Ырғыҙ, Костино ҡасабаларында йәшәй. 1999 йылда башҡорттарҙың милли-мәҙәни берләшмәһе — Оло Чернигов район йәмәғәт ойошмаһы «Ырғыҙ» башҡорт мәҙәни үҙәге булдырылған^[8].

Административ бүленеш

Оло Чернигов районы составына 9 ауыл биләмәһе керә^[9]:

• Августовка ауыл биләмәһе (Августовка, Кесе Черниговка, Паньшино, Пекилянка)
• Оло Чернигов ауыл биләмәһе (Оло Чернигов, Гусиха, Ҡасҡын (Таллы), Шумовский)
• Восточный ауыл биләмәһе (Өҫкө Росташи, Восточный, Полянский, Устряловский)
• Глушицкий ауыл биләмәһе (Благодатовка, Глушицкий, Торшиловский)
• Краснооктябрьский ауыл биләмәһе (Исток, Кинйәғол, Костино, Краснооктябрьский, Фитали, Хәсән)
• Пензено ауыл биләмәһе (Яңы Кәмәлек, Пензено)
• Петровский ауыл биләмәһе (Аверьяновский, Петровский, Сестры)
• Поляков ауыл биләмәһе (Алексеевский, Кошкин, Поляков)
• Украинка ауыл биләмәһе (Украинка, Ырғыҙ, Диңгеҙбай, Имәләй (Ҡыпсаҡ), Үтәкәй (Бөрйән))

Күренекле кешеләр

• Йомағолов Харис Йомағол улы (1891—1937) — 1919—1920 йылдарҙа Башҡорт Совет республикаһының ваҡытлыса хәрби революцион комитеты етәксеһе, башҡорт милли хәрәкәте лидерҙарының береһе, партия һәм дәүләт эшмәкәре (Хәсән ауылынан);
• Хәсән Бәшәр (1901—1938) — башҡорт совет яҙыусыһы (Үтәкәй (Бөрйән) ауылынан);
• Дәүләтшина Һәҙиә Лотфулла ҡыҙы (1905—1954) — башҡорт совет яҙыусыһы (Хәсән ауылынан);
• Ниғмәтуллин Рәшит Ниғмәтулла улы (Рәшит Ниғмәти) (1909—1959) — башҡорт совет яҙыусыһы, шағир, драматург, балалар яҙыусыһы, тәржемәсе, Башҡортостандың халыҡ шағиры (Диңгеҙбай ауылынан);
• Мостафина Фатима Хәмит ҡыҙы (1913—1998) — педагог, партия һәм дәүләт эшмәкәре, фәлсәфә фәндәре кандидаты, РСФСР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы, 1936—1944 йылдарҙа ВЛКСМ-дың Башҡорт обкомы беренсе секретаре, 1951—1955 йылдарҙа КПСС-тың Башҡорт обкомының фән һәм уҡытыу ойошмалары булеге мөдире, 1955—1971 йылдарҙа БАССР-ҙың мәғариф министры (Диңгеҙбай ауылынан);
• Рем Вяхирев (1934—2013) — СССР һәм Рәсәй дәүләт эшмәкәре һәм идарасыһы, «Газпром» компанияһының элекке башлығы (Оло Чернигов ауылынан).