Тимер ҡапҡалар

Тимер ҡапҡалар (сер. Ђердапска клисураЂердапска клисур, рум. Porţile de FierPorţile de Fier) — Карпат һәм Балҡан тауҙары (йылға ҡапҡалары) яҡынайған ерҙә, Оршов ҡалаһынан түбәндә Сербия менән Румыния сигендә Дунай йылғаһының үҙәне тарайған урын. Оҙонлоғо — 15 км, киңлеге — 162 м. Европаның иң матур урындарының береһе тип һанала.

Тимер ҡапҡалар
серб. Ђердапска клисура, рум. Porțile de Fier
Тимер ҡапҡалар
Координаты: пропущена долгота
Оҙонлоғо	15 км
Киңлеге	0,162 км
Тимер ҡапҡалар Викимилектә

Тәбиғи һәм тарихи-мәҙәни ҡиммәттәре

Уң яҡ ярында Джердап (Сербия) милли паркы урынлашҡан. Тимер ҡапҡалар өлкәһенең хәҙерге халыҡтарының иң боронғолары — роман телле валахтарҙың (балкан-роман төркөмө) ярымкүсмә малсылыҡ менән шөғөлләнеүсе ҡәбиләләре. Төньяҡ ярында уларҙың вари: тары булып румындар тора. Көньяҡ ярында әлеге ваҡытта сербтар һәм серб влахтары йәшәй.

Урта быуаттарҙа Тимер ҡапҡаларға инеү юлын Голубацк ҡәлғәһе һаҡлай

Хужалыҡта ҡулланыу

Дунай йылғаһының Переграда тип аталған шаршылары һәм тупһаһы 1896 йылда оҙонлоғо 2,5 километр булған Сипск урау каналын төҙөгәнгә тиклем судноларға йөрөргә ҡамасаулай^[1]. 1964 — 1972 йылдарҙа Югославия менән Румыния СССРҙың фәнни-техник ярҙамында заманса суднолар йөрөү системаһын эшләй, плотиналар төҙөлә һәм ике ҡеүәтле гидроэлектростанция (Джердап I һәм Джердап II) тәҙәлә. Тарлауыҡтың иң ҙур ҡалаһы — Дробета-Турну-Северин (Румыния).

Әҙәбиәт

• Ҙур совет энциклопедияһы, 3-сө баҫма.

Һылтанмалар

• Викимилектә Тимер ҡапҡалар темаһы буйынса медиафайлдар бар.
• Железные Ворота (сербск.)
• Национальный парк Железные Ворота 2007 йыл 13 август архивланған. (рум.)