Ҡашҡар (Йылайыр районы)

Ҡашҡар (рус. Кашкарово) — Башҡортостандың Йылайыр районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 416 кеше^[1]. Почта индексы — 453696, ОКАТО коды — 80227823001.

Ауыл
Ҡашҡар
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Йылайыр районы
Координаталар	52°20′25″ с. ш. 57°45′59″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 227 823 001
ОКТМО коды	80 627 423 101
ГКГН номеры	0524900
Картаны күрһәтергә/йәшерергә Ҡашҡар

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002[2]	2009[2]	2010[3]
413	↗422	↘416

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 100 % тәшкил итә^[2].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	227	110	117	48,5	51,5
1959 йыл 15 ғинуар	241	100	141	41,5	58,5
1970 йыл 15 ғинуар	353	160	193	45,3	54,7
1979 йыл 17 ғинуар	398	177	221	44,5	55,5
1989 йыл 12 ғинуар	389	191	198	49,1	50,9
2002 йыл 9 октябрь	413	209	204	50,6	49,4
2010 йыл 14 октябрь	416	212	204	51,0	49,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Йылайыр): 33 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Сибай): 82 км
• Диңгеҙ кимәленән бейеклеге: 555 м
• Ялан-Йылайыры (Крепостной-Йылайыр) йылғаһы аға

Тарихы

Ҡашҡар ауылына яҡынса 1550 — 1600 йылдарҙа нигеҙ һалына, бының дәлиле булып Ҡашҡар ауылы зыяратында 1624 йылда яҙылған ҡәбер ташы (эпитафия) табылыуы тора.

Билдәле шәхестәре

• Байморатов Һибәтулла Ҡыуандыҡ улы (рус. Баймуратов Хибатулла Кувандыкович, Баймуратов Хибат Кувандыкович) (1912 йыл — 1978 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, ҡыҙылармеец. 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы 62-се гвардия кавалерия полкының телефонисты, 2-се эскадрон ҡылыссыһы^[4]. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1945) кавалеры^[4][5]

Урамдары

• Моратов урамы (рус. А.Муратова (улица))
• Ветерандар урамы (рус. Ветеранов (улица))
• Йылға аръяғы урамы (рус. Заречная (улица))
• Ҡашҡар урамы (рус. Кашкаровская (улица))
• Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))
• Еңеү урамы (рус. Победы (улица))
• Мәктәп урамы (рус. Школьная (улица))
• Йондоҙло урам (рус. Юлдузная (улица))^[6]

Яңылыҡтар

• Йылайыр районы Ҡашҡар ауылы хакимиәте бинаһын капиталь ремонтларға теләк белдергән^[7].

Матбуғатта

• Йылайыр районы Ҡашҡар ауылында «Минең ауылым тарихы» халыҡ байрамы һәм Түңгәүер ырыуы йыйыны үтте.^[8][9][10]
• Ҡашҡар мәктәбендә һалдат менән осрашыу үтте^[11]

Видеофильмдар

• 86 йәшлек Йәмлих Ҡашҡаров Ҡашҡар ауыл тарихы тураһында
• Юламанова Зарифа, песня «Юлғотло», Зилаирский район, деревня Кашкарово.
• Народный фольклорный ансамбль «Умырзая» Кашкаровского центра культуры Зилаирский район РБ