Энәтирелеләр

Энәтирелеләр (лат. Echinodermata, рус. Иглокожие) — диңгеҙ төбөндә йәшәүсе, ирекле хәрәкәт итеүсе, ҡайһы осраҡта йәбешеп, ултыраҡ тереклек итеүсе, донъя океанының бөтә тәрәнлектәрендә тереклек итеүсе хайуандар тибы. Хәҙерге көндә 7000-гә яҡын төрө билдәле^[1].

Энәтирелеләр
Диңгеҙ йондоҙо Acanthaster planci
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Иглокожие
Халыҡ-ара фәнни исеме
Echinodermata Klein, 1734
Бүлендек таксондар
Диңгеҙ лилиәһе (Crinoidea) Ирекле хәрәкәтләнеүселәр (Eleutherozoa) Диңгеҙ йондоҙо (Asteroidea) Офиурия (Ophiuroidea) Диңгеҙ терпеһе (Echinoidea) Голотурия (Holothurioidea)
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр

Хордалылар менән бер рәттән энәтирелеләр икенсел ауыҙлылар тармағына ҡарай. Был типҡа, кембрий осоронда тереклек иткән, бөгөнгө көндә юҡҡа сыҡҡан 13 меңгә яҡын төр керә.

Энәтирелеләр — күбеһенcә һыу төбөндә тереклек итә торған диңгеҙ хайуандары. Улар бик аҡрын хәрәкәтләнә. Энәтирелеләргә диңгеҙ йондоҙо, диңгеҙ терпеһе, диңгеҙ ҡыяры (голотурия) керә. Уларның ҙурлығы бер нисә миллиметрҙан 1 метрға тиклем етә, артырға ла мөмкин.

• Энәтирелеләрҙең күп төрлөлөгө
• 
  Диңгеҙ йондоҙо Plectaster decanus
• 
  Диңгеҙ йондоҙо Linckia sp.
• 
  Диңгеҙ терпеһе Strongylocentrotus franciscanus
• 
  Офиура Ophionereis reticulata

Әҙәбиәт

• Биологический энциклопедический словарь под редакцией М. С. Гилярова и др., М., изд. Советская Энциклопедия, 1989.
• Зоология беспозвоночных. Догель В. А., 1981.
• Курс сравнительной эмбриологии беспозвоночных животных. Иванова-Казас О. М., Кричинская Е. Б., 1988.