Шенжаң-Уйғыр автономиялы районы (ШУАР) (уйғ. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى, Шинҗаң Уйғур аптоном райони, ҡыт. 新疆维吾尔自治区, ; ҡыҫҡаса Шенжаң ҡыт. «яңы сик») — Ҡытайҙың көнбайышындағы төбәге. Был илдең майҙаны яғынан иң ҙур территориаль-административ берәмеге.
Ҡыҫҡа факттар Нигеҙләү датаһы, Рәсми атамаһы ...
Шеңжан-Уйғыр автономиялы районы |
ҡыт. 新疆维吾尔自治区 уйғ. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى |
Нигеҙләү датаһы |
1 октябрь 1955 |
|
Рәсми атамаһы |
新疆维吾尔自治区 һәм شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونی |
Дәүләт |
Ҡытай |
Административ үҙәк |
Өрөмсө |
Административ-территориаль берәмек |
Ҡытай |
Сәғәт бүлкәте |
UTC+8:00[d] |
Геомәғлүмәттәр |
Data:China/Xinjiang.map |
Иң юғары нөктә |
Чогори |
Партия секретары |
Чэнь Цюаньго[d] |
Хөкүмәт башлығы |
Шохрат Закир[d] һәм Эркин Тунияз[d] |
Закондар сығарыу органы |
Xinjiang Uyghur Autonomous Regional People's Congress[d][1] |
Халыҡ һаны |
25 852 345 кеше (2020)[2] |
Административ рәүештә бүленә |
Өрөмсө, Карамай, Турфан[d], Хами[d], Чанцзи-Хуэйский автономный округ[d], Боро-Тала-Монгольский автономный округ[d], Баян-Гол-Монгольский автономный округ[d], Кызылсу-Киргизский автономный округ[d], Или-Казахский автономный округ[d], Округ Аксу[d], округ Кашгар[d], округ Хотан[d], округ Чугучак[d], округ Алтай[d], Шихэцзы[d], Арал (Китай)[d], Тумшук[d], Уцзяцюй[d], Бэйтунь[d], Темэньгуань[d], Шуанхэ[d], Кокдала[d], Куньюй[d], Хуянхэ[d], Xinxing[d] һәм Baiyang[d] |
Номинальный ВВП |
1 379 760 000 000 ¥[3] |
Сиктәш |
Цинхай, Ганьсу[d], Тибетский автономный район[d], Алтай Республикаһы, Ош өлкәһе[d], Нарын өлкәһе[d], Эҫеккүл өлкәһе[d], Ховд[d] һәм Баян-Улгий[d] |
Алыштырған |
Синьцзян[d] |
Ҡулланылған тел |
Центральный тибетский язык[d], Southern Mongolian[d], Ҡырғыҙ теле, Ҡаҙаҡ теле, Уйғыр теле, Сибинский диалект[d], Айнийский язык[d], даурский язык[d], дунсянский язык[d], эвенкийский язык[d], Иле төрки теле, Сарыкольский язык[d], Салар теле һәм тибетский язык[d] |
Майҙан |
1 664 897,17 км²[4] |
Рәсми сайт |
xinjiang.gov.cn |
|
|
|
Шеңжан-Уйғыр автономиялы районы Викимилектә |
Ябырға
Тарихи атамаһы — Көнсығыш Төркөстан; Ҡытай әҙәбиәтендә Синцзян (1760-сы йылдарҙан), 14-се быуатҡа ҡараған яҙмаларҙа һәм 16-17 быуаттарға ҡараған фарсы телендәге билдәле ҡулъяҙмаларҙа Уйғыриә, Уйғырстан тип аталған. Автономиялы район Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан, Тажикстан, Рәсәй, Монголия, Афғанстан, Һиндостан менән сиктәш.
Халҡы — 21 813 334 человек (2010). Халыҡ, нигеҙҙә, Тарим уйһыулығында һәм Жуңғариялағы йылғалар үҙәнлектәрендә урынлашҡан Ҡашғар, Хөтән, Яркәнд, Аҡһыу, Кусар, Ғолжа ҡалалары һәм улар тирәһендәге өлкәләрҙә ғүмер итә. Мәркәзе — Өрөмсө (рус. Урумчи) ҡалаһы.