Ангельская мова ва Ўкраіне
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Анґельская мова належыць да моваў міжнародных зносін ва Ўкраіне нараўне зь дзяржаўнай мовай.
На анґельскай мове ў Украіне абавязаны валодаць некаторыя дзяржслужачыя, ваеннаслужачыя, працаўнікі мытнай, падатковай альбо экстраных службаў. Акрамя таго, анґельская мова зьяўляецца абавязковай у адукацыйных установах, культурна-мастацкіх установах, мэдычнай сфэры й іншых грамадзкіх сфэрах жыцьця.
Гісторыя
Ва Ўкраіне існуюць абавязковыя іспыты, якія вызначаюць узровень анґельскай мовы ў навучэнцаў і студэнтаў, у прыватнасьці, дзяржаўная выніковая атэстацыя (ДВА), вонкавае незалежнае ацэньваньне (ВНА) і адзіны ўступны іспыт (АЎІ). На дзяржаўных пасадах узровень анґельскай мовы будзе вызначацца па агульнаэўрапэйскіх кампэтэнцыях валоданьня замежнай мовай (стандарт CEFR[1]). Для вайскоўцаў – па стандарце НАТА STANAG 6001.[2]
Remove ads
Закон Украіны «Аб прымяненьні анґельскай мовы ва Ўкраіне»
У жніўні 2022 году Міністэрства культуры й інфармацыйнай палітыкі Ўкраіны распрацоўвала законапраект аб асаблівым статусе анґельскай мовы ва Ўкраіне як мове міжнародных зносін.[3][4] 17 чэрвеня 2023 г. прэм’ер-міністар Дзяніс Шмігаль паведамляў, што Кабінэт Міністраў Украіны рыхтуе законапраект, які замацуе анґельскую мову міжнародных зносін. Адпаведны законапраект быў ініцыяваны прэзыдэнтам Украіны Ўладзімірам Зяленскім і зарэгістраваны 28 чэрвеня 2023 году.
22 лістапада 2023 году Вярхоўная Рада Ўкраіны прыняла ў першым чытаньні законапраект.
4 чэрвеня 2024 г. Вярхоўная Рада Ўкраіны прагаласавала ў другім чытаньні за законапраект аб прымяненьні анґельскай мовы ва Ўкраіне. 26 чэрвеня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі падпісаў законапраект, які афіцыйна замацаваў анґельскую мову як адну з моваў міжнародных зносін ва Ўкраіне.[5]
Закон вызначае катэгорыі пасад, кандыдаты на якія павінны валодаць анґельскай мовай, і рэгулюе асаблівасьці яго выкарыстаньня ў працы органаў дзяржаўнай улады, мясцовага самакіраваньня, падразьдзяленьняў экстранай дапамогі, на мяжы, у сфэрах адукацыі, транспарту й аховы здароўя. Закон вызначае пералік пасад, для якіх устаноўлены патрабаваньні аб абавязковым валоданьні анґельскай мовай, у прыватнасьці:
- абслужачых катэгорыі «А» (дзяржсакратар Кабміна й яго намесьнікі й да т.п.),
- ”Б” (кіраўнікі структурных падразьдзяленьняў дзяржаўных органаў і іх намесьнікі й да т.п.),
- і ”В” (дзяржаўныя службовыя асобы, якія не ўвайшлі ў папярэднія дзьве катэгорыі);
- старшыні мясцовых дзяржадміністрацый і іх намесьнікі;
- вайскоўцы афіцэрскага складу, служачыя па кантракце;
- паліцыянты сярэдняга й вышэйшага складу, кіраўнікі іншых праваахоўных органаў, пералік якіх вызначыць Кабмін;
- пракуроры;
- працаўнікі мытнай і падатковай службаў;
- кіраўнікоў, членаў выканаўчага органа, членаў наглядальнай рады ( рады дырэктараў ) і іншых службовых асобаў дзяржаўных прадпрыемстваў, гаспадарчых таварыстваў, у статутным капітале якіх больш за 50 % акцый (долей) належаць дзяржаве;
- кіраўнікоў дзяржаўных навуковых установаў;
- кіраўнікоў установаў вышэйшай адукацыі;
- у галіне адукацыі й навукі.
Акрамя таго, асобам, якія валодаюць анґельскай мовай на ўзроўні не ніжэй В2, устанаўліваецца надбаўка ў памеры 10% службовага акладу. Арганізацыю правядзеньня іспыту на вызначэньне ўзроўню валоданьня анґельскай мовай будзе праводзіць Дзяржаўная служба якасьці адукацыі Ўкраіны. Іспыт можна здаваць неабмежаваную колькасьць разоў, але ня больш за адзін раз у чатыры месяцы.[6]
Дзяржава таксама будзе садзейнічаць прымяненьню анґельскай мовы ў сфэры культуры. Гэтыя нормы распаўсюджваюцца таксама на інфармацыйныя матэрыялы аб культурна-мастацкіх і відовішчных імпрэзах, інфармацыю аб музэйных прадметах, музэйных калекцыях і музэйных зборах, дакумэнтах Нацыянальнага архіўнага фонду, якія дэманструюцца ў дзяржаўных і камунальных музэях, архіўных установах і на выставах.[6]
У сфэры аховы здароўя закон прадугледжвае магчымасьць аказаньня мэдычных паслуг на анґельскай мове па просьбе іншаземцаў, а таксама наяўнасьць інфармацыі аб мэдычных установах на анґельскай мове. Акрамя таго, установы аховы здароўя павінны дублавацца на анґельскай мове.[6]
Дзяржава таксама будзе спрыяць прымяненьню анґельскай мовы ў сфэры культуры. Гэтыя нормы распаўсюджваюцца таксама на інфармацыйныя матэрыялы аб культурна-мастацкіх і відовішчных імпрэзах, інфармацыю аб музэйных прадметах, музэйных калекцыях і музэйных сходах, дакумэнтах Нацыянальнага архіўнага фонду, якія дэманструюцца ў дзяржаўных і камунальных музэях, архіўных установах і на выставах.[6]
Таксама інфармацыя па анґельску павінна разьмяшчацца ў інфармацыйна-арыентацыйных паказальніках аб турыстычных рэсурсах Украіны, а таксама ў аэрапортах, марскіх і рачных партах, у транспартных сродках, якія ажыцьцяўляюць міжнародныя перавозкі, на чыгуначных вакзалах, аўтавакзалах інфармацыя павінна дублявацца на анґельскай.[6]
Кінатэатры
Паводле першай вэрсыі законапраекта, доля анґельскамоўных фільмаў, якія дэманструюцца ў кінатэатрах на мове арыгінала з украінскімі субтытрамі, у 2025 годзе павінна складаць 50%, у 2026 годзе — 75%, з 2027 — 100%. Пасьля ўнясеньня ў Вярхоўную Раду законапраекта аб статусе анґельскай мовы ў грамадзтве пачаліся вострыя дыскусыі па шэрагу яго палажэньняў, у прыватнасьці, па дубляжы.
Упаўнаважаны па абароне дзяржаўнай мовы Тарас Крэмень заявіў, што «спробы прымяніць ва Ўкраіне рэжым двухмоўя неканстытуцыйныя».[7] Ён спасылаецца на рашэньне Канстытуцыйнага суда ад 14 ліпеня 2021 году, у якім гаворыцца, што ніводзін грамадзянін Украіны «не абавязаны валодаць іншай мовай, чым дзяржаўная», а любая пагроза нацыянальнай мове «азначае пагрозу нацыянальнай бясьпецы».[8] У сваю чаргу віцэ-прэм’ер па інавацыях, разьвіцьцю адукацыі, навукі й тэхналёгій - міністар лічбавай трансфармацыі Ўкраіны Міхаіл Фёдараў лічыў паступовую адмову ад украінскага дубляжу карысным, бо гэта дапаможа разьвіць украінскі кінэматограф, зьявіцца больш «топавых ўкраінскіх стужак», а прагляд фільмаў у кінатэатрах на мове арыгінала «прапампуе скілы» украінцаў па веданьні анґельскай мовы.[9]
Адразу ж на сайце прэзыдэнта Ўкраіны была зарэгістраваная электронная пэтыцыя з просьбай перагледзець становішча законапраекта аб статусе анґельскай мовы ў частцы дэманстрацыі анґламоўных фільмаў без украінскага дубляжу, які набраў 9 ліпеня больш за 25 тысячаў.[10] Падобная пэтыцыя была створана й на сайце Кабінэта міністраў Украіны.[11]
3 ліпеня 2023 году намесьнік старшыні Камітэта Вярхоўнай Рады па гуманітарнай і інфармацыйнай палітыцы Яўгенія Краўчук паведаміла, што нормы законапраекта, якія тычацца дубляжу фільмаў у кінатэатрах дапрацуюць.[12]
Грамадзкі зьвяз ”Кааліцыя Рэанімацыйны Пакет Рэформ” заклікаў Вярхоўную Раду выключыць з законапраекта № 9432 нормы, якія тычацца кіно й тэлебачаньня.[13]
26 ліпеня 2023 году Цэнтар Разумкова апублікаваў апытаньне, паводле якога 55% украінцаў выказаліся за прагляд анґельскамоўных фільмаў з украінскім дубляжам, а толькі 8% рэспандэнтаў аддалі б перавагу прагляду на анґельскай мове з украінскімі субтытрамі, яшчэ 2% - прагляду проста анґельскай мове и 7% – на расейскай мове.[14]
Пры прыняцьці законапраекта ў першым чытаньні была канфіскавана норма, якая адмяняе ўкраінскі дубляж анґельскіх фільмаў.[15] Аднак у Вярхоўнай Радзе Ўкраіны яго зьнялі з парадку дня з-за ўжо новай папраўкі аб дубляжы фільмаў, якая тычылася суадносін паміж фільмамі, якія дублююцца на ўкраінскай мове з анґельскай мовай, да тых фільмаў, якія могуць дэманстравацца на мове арыгінала, на ўзроўні 50 на 50. працэнтаў.[16]
У адпаведнасьці з ужо дзеючым Законам Украіны «Аб прымяненьні анґельскай мовы ў Украіне» дзейнічаюць квоты, якія дапускаюць толькі да 10% сэансаў на анґельскай мове (без зьменаў).[17] Таксама ўрад пакрывае кінатэатрам зь дзяржаўнага бюджэту сэансы, дзе фільмы дэманструюцца не на ўкраінскай, а на анґельскай мове.[18]
Remove ads
Дасьледаваньне
Паводле вынікаў анляйн дасьледаваньня, якое таксама праводзілі TNS у праекце Ўкраіна Speakіng, за 2015 год «вывучалі анґельскую 89%, але толькі 18% украінцаў валодаюць ім на ўзроўні вышэй сярэдняга».
Згодна зь індэксам валоданьня анґельскай мовай (EF EPІ) за 2023 год, Украіна знаходзіцца на 45-м месцы (сярод 113 краін), што адпавядае сярэдняму ўзроўню.[19]
Глядзіце таксама
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads