Вярхоўная Рада Ўкраіны

Вярхо́ўная Ра́да Ўкраі́ны (па-ўкраінску: Верховна Рада України) — адзіны заканадаўчы орган Украіны. Складаецца з 450 дэпутатаў. Тэрмін паўнамоцтваў — 5 гадоў.

Назва

Значэньне слова «рада» ва ўкраінскай мове супадае са значэньнем аналягічнага слова ў беларускай мове (рада) і адсылае да казачых радаў (Пераяслаўская рада). У савецкі час вышэйшы заканадаўчы орган Украінскай ССР называўся на беларускай мове як Вярхоўны Савет. Пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці ў жніўні 1991 году, у беларускай мове атрымала распаўсюджваньне назва Вярхоўная Рада. Пасьля прыняцьця 28 чэрвеня 1996 году Канстытуцыі Ўкраіны, парлямэнт дзяржавы стаў афіцыйна называцца — «Вярхоўная Рада Ўкраіны».

Гісторыя

Непасрэдным канстытуцыйным папярэднікам Вярхоўнай Рады Ўкраіны быў Вярхоўны Савет Украінскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. Першы ўкраінскі савецкі парлямэнт быў скліканы ў 1938 годзе. Вярхоўны Савет УССР абіраўся грамадзянамі рэспублікі на аснове ўсеагульнага, роўнага і прамога права. За ўсю гісторыю Вярхоўны Савет склікаўся 11 разоў. Колькасьць дэпутатаў складала 650 чалавек, а пасьля 1989 году была скарочаная да 450. Тэрмін паўнамоцтваў быў 4 гады. Апошнія выбары ў Вярхоўны Савет УССР ва ўмовах існаваньня Савецкага Саюзу адбыліся ў 1990 годзе.

Парлямэнцкія выбары

З 2012 году ва Ўкраіне дзейнічае зьмешаная сыстэма абраньня дэпутатаў. Палова дэпутатаў (225) абіраецца па сьпісу тых партыяў, якія здолелі атрымаць на выбарах паказчык вышэй за 5 адсоткаў, іншая палова — па мажарытарных акругах, дзе перамагае той, хто атрымаў больш, чым іншы кандыдат. Да 1998 году была мажарытарная сыстэма, ў 1998—2005 — зьмешаная (50 на 50), а ў 2006—2012 — прапарцыйная.

Старшыні парлямэнту

Імя	Дата абраньня	Дата вызваленьня ад пасады	Скліканьне	Заўвагі
Уладзімер Івашка	4 чэрвеня 1990	9 ліпеня 1990	1 (12)	КПСС. Сышоў у адстаўку ў сувязі з абраньнем намесьнікам генэральнага сакратара ЦК КПСС
Іван Плюшч	9 ліпеня 1990	23 ліпеня 1990	1 (12)	КПСС. Выконваючы абавязкі Старшыні
Леанід Краўчук	23 ліпеня 1990	5 сьнежня 1991	1 (12)	КПСС (да жніўня 1991). Сышоў у адстаўку ў сувязі з абраньнем Прэзыдэнтам Украіны
Іван Плюшч	5 сьнежня 1991	11 траўня 1994	1 (12)	Беспартыйны
Аляксандар Мароз	18 траўня 1994	12 траўня 1998	2 (13)	Сацыялістычная Партыя Ўкраіны
Аляксандар Ткачэнка	7 ліпеня 1998	21 студзеня 2000	3 (14)	Сялянская партыя Ўкраіны Вызвалены ад пасады за сыстэматычныя парушэньні рэглямэнту
Іван Плюшч	1 лютага 2000	14 траўня 2002	3 (14)	Народна-дэмакратычная партыя
Уладзімер Літвін	28 траўня 2002	26 красавіка 2006	4	Народная партыя
Аляксандар Мароз	6 ліпеня 2006	23 лістапада 2007	5	Сацыялістычная Партыя Ўкраіны
Арсень Яцанюк	4 сьнежня 2007	12 лістапада 2008	6	Беспартыйны Падаў у адстаўку
Аляксандар Лаўрыновіч	12 лістапада 2008	9 сьнежня 2008	6	Партыя рэгіёнаў Выконваючы абавязкі як Першы намесьнік Старшыні
Уладзімер Літвін	9 сьнежня 2008	12 сьнежня 2012	6	Народная партыя Падаў у адстаўку
Уладзімер Рыбак	13 сьнежня 2012	22 лютага 2014	7	Партыя рэгіёнаў Падаў у адстаўку[1]
Аляксандар Турчынаў	22 лютага 2014	27 лістапада 2014	7	УА «Бацькаўшчына»
Уладзімер Гройсман	27 лістапада 2014	14 квітня 2016	8	Блок Пятра Парашэнкі
Андрэй Парубій	14 квітня 2016	29 жніўня 2019	8	УА «Бацькаўшчына»
Зьміцер Разумкоў	29 жніўня 2019	дзеючы	9	Слуга народу

Фракцыі

Разьмеркаваньне дэпутацкіх мандатаў

У Вярхоўнай Радзе 9 скліканьня існуюць 5 фракцыяў:

• Слуга народу (247)
• Апазыцыйная плятформа — За жыцьцё (43)
• Эўрапейская салідарнасьць (27)
• Бацькаўшчына (24)
• Голас (17)
• дэпутацкая група «За будучыню» (22)
• нефракцыйныя (46)
• вакантныя месцы (32)

Глядзіце таксама

• Будынак Вярхоўнай Рады Ўкраіны