Валянцін Янін

Валянцін Лаўрэнцьевіч Янін (рас. Валентин Лаврентьевич Янин; 6 лютага 1929, Вятка — 2 лютага 2020, Масква) — расейскі савецкі гісторык, археоляг. Акадэмік АН СССР (1990; сябра-карэспандэнт з 1966). Доктар гістарычных навук (1963), прафэсар (1965), загаднік катэдры археалёгіі МДУ (1978—2016). Адзін з кіраўнікоў Наўгародзкай археалягічнай экспэдыцыі^[5].

Валянцін Янін
па-расейску: Валентин Лаврентьевич Янин
Дата нараджэньня	6 лютага 1929(1929-02-06)[1]
Месца нараджэньня	Кіраў, РСФСР, СССР[1]
Дата сьмерці	2 лютага 2020(2020-02-02)[2] (90 гадоў)
Месца сьмерці	Масква, Расея
Месца пахаваньня	Раждзественскія могілкі[d]
Месца вучобы	гістарычны факультэт МДУ[d] (1951)
Занятак	антраполяг, археоляг, гісторык, пэдагог
Навуковая сфэра	гісторыя[3], археалёгія[3], нумізматыка[3], сфрагістыка[3] і эпіграфіка[3]
Месца працы	гістарычны факультэт МДУ[d] Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт[d]
Сябра ў	Расейская акадэмія навук і Акадэмія навук СССР[d][4]
Навуковая ступень	доктар гістарычных навук[d] (1963)
Навуковы кіраўнік	Artemy Artsikhovsky[d], Aleksandr Sievers[d] і Ivan Spassky[d]
Вучні	Aleksandr Khoroshev[d], Pyotr Gaydukov[d], Vladimir Zavyalov[d], Sergey Zakharov[d] і Sergey Chernov[d]
Узнагароды
Валянцін Янін у Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў МДУ у 1951 годзе. У 1966 годзе стаў сябрам-карэспандэнтам АН СССР, у 1990 годзе — сапраўдным сбрам РАН. У 1991—2001 гадох быў сябрам Прэзыдыюму РАН, з 2001 году — дарадца Прэзыдыюму РАН.

Навуковая дзейнасьць

Упершыню ў расейскай гістарыяграфіі распрацаваў мэтадычныя прыёмы комплекснага крыніцазнаўства, якое абапіраецца на аналіз разнастайных крыніцаў: пісьмовых, археалягічных, нумізматычных і сфрагістычных матэрыялаў, помнікаў мастацтва. На аснове аналізу гэтых крыніцаў узнавіў гісторыю грашова-вагавых сыстэмаў Русі, палітычных інстытутаў і прынцыпаў фармаваньня дзяржаўнага ладу Вялікага Ноўгарада, вотчыннай сыстэмы Наўгародзкай зямлі; распрацаваў тапаграфію сярэднявечнага Ноўгараду. Першым пачаў выкарыстоўваўць берасьцяныя граматы як гістарычную крыніцу.

Разам зь лінгвістам Андрэем Залізьняком зьвярнуў увагу на тое, што нямецка-расейскі філёляг Макс Фасмэр, сябра-карэспандэнт АН СССР і аўтар найбольшага этымалягічнага слоўніка расейскай мовы, дзеля абгрунтаваньня этымалёгіі назвы Літва зь летувіскай мовы прыводзіў сфальсыфікаваную старажытнарускую форму Литъва з спасылкай на Аповесьць мінулых часоў. Аднак напраўду ў адпаведнай крыніцы — як і ў іншых старажытных рускіх крыніцах — бытуе выняткова форма Литва, што фактычна зьняпраўджвае гіпотэзу пра запазычаньне назвы Літва зь летувіскага Lietuvа^[6].