Варшаўская бітва (1920)

Варша́ўская бі́тва (па-расейску: Варша́вское сражéние, па-польску: Bitwa Warszawska; часам завецца Цу́дам над Ві́слай (па-польску: Cud nad Wisłą) — вырашальная бітва ў польска-савецкай вайне 1919—1920 гадоў, якая пачалася неўзабаве пасьля заканчэньня Першай сусьветнай вайны ў 1918 г. і цягнулася да заключэньня Рыскай мірнай дамовы (1921).

Варшаўская бітва
Частка польска-савецкай вайны
Дата: 12—25 жніўня 1920 году Месца: каля Варшавы, Польшча Вынік: Вырашальная перамога польскага войска
Супернікі
Польшча Украінская НР Беларуская Народная Рэспубліка	РСФСР
Камандуючыя
Юзэф Пілсудзкі Тадэвуш Ёрдан-Развадоўскі Уладыслаў Сікорскі Эдвард Рыдз-Сьміглы Юзэф Гальлер Баляслаў Роя Францішэк Ляцінік Леанард Скерскі Люцыян Жалігоўскі Станіслаў Булак-Балаховіч Міхаіл Амельяновіч-Паўленка	Леў Троцкі Міхаіл Тухачэўскі Сямён Будзённы Ёсіф Сталін Гай Дзьмітрыевіч Гай Сяргей Каменеў Аляксандар Ягораў
Колькасьць
113 000-123 000[1]	104 000 — 140 000[1]
Страты
4500 загінулых 22 000 параненых 10 000 зьніклых[1]	25 000 загінулых невядомая лічба параненых 65 000 — 66 000 захопленых 30 000 — 35 000 канцэнтраваныя ва Ўсходнюю Прусію[1]

Бітва працягвалася з 12 па 25 жніўня 1920 году па хадзе набліжэньня войскаў Чырвонай Арміі пад камандваньнем Міхаіла Тухачэўскага да польскай сталіцы ў Варшаве і сумежнай Модлінскай крэпасьці. 16 жніўня 1920 году польскія сілы пад камандваньнем Юзэфа Пілсудзкага контратакавалі з поўдня, правакуючы савецкую армію да дысарганізаванага адступленьня на ўсход і ў напрамку да Нёмана. Прыблізныя страты савецкай арміі налічвалі 10 000 забітых, 500 зьніклых, 30 000 параненых і 66 000 узятых у палон салдатаў. Польскія страты налічвалі 4500 забітых, 10 000 зьніклых і 22 000 параненых жаўнераў.

Перад перамогай Польшчы пад Віслай, як бальшавікі, так і большасьць замежных экспэртаў лічылі, што Польшча знаходзіцца на грані паражэньня. Ашаламляльная, нечаканая польская перамога зламала бальшавіцкія сілы. Па словах Леніна, бальшавікі «пацярпелі жудаснае паражэньне»^[2]. У наступных месяцах шэраг польскіх перамогаў, якія пасьледвалі за Варшаўскай бітвай, захавалі незалежнасьць Польшчы і прывялі да мірнай дамовы з Савецкім Саюзам 1921 году, забясьпечваючы ўсходнія межы польскай дзяржавы.