Грыгарыянскі каляндар

Грыгарыя́нскі калянда́р («новы стыль») — каляндар, уведзены ў 1582 годзе папам Грыгорыюсам VIII, які перасунуў зьлічэньне на 10 содняў наперад (наступным днём пасьля 4 кастрычніка 1582 году стала 15 кастрычніка 1582 году), каб улічыць пагрэшнасьць, якая назьбіралася ў Юліянскім календары. У грыгарыянскім календары гады, якія заканчваюцца на 00, сталі лічыць высакоснымі толькі ў тым выпадку, калі лік, што складаецца зь першых дзьвюх лічбаў, дзеліцца на чатыры (1600 — высакосны, 1900 — звычайны, гэтым ён розьніцца ад старога стылю). Адставаньне грыгарыянскага календару ад сонечнага складае 24 гадзіны за 3300 гадоў.

Грыгорыюс XIII прымае новы каляндар

Табліца датаў пераходу на грыгарыянскі каляндар у розных краінах:

Краіна	Апошні дзень Юліянскага календару	Першы дзень грыгарыянскага календару
Італія	04.10.1582	15.10.1582
Гішпанія	04.10.1582	15.10.1582
Партугалія	04.10.1582	15.10.1582
Рэч Паспалітая	04.10.1582	15.10.1582
Францыя	09.12.1582	20.12.1582
Люксэмбург	21.12.1582	01.01.1583
Нідэрлянды	21.12.1582	01.01.1583
Баварыя	05.10.1583	16.10.1583
Аўстрыя	06.01.1584	17.01.1584
Швайцарыя	11.01.1584	22.01.1584
Вугоршчына	21.10.1587	01.11.1587
Прусія	22.08.1610	02.09.1610
Нямеччына (пратэстанцкая)	18.02.1700	01.03.1700
Нарвэгія	18.02.1700	01.03.1700
Данія	18.02.1700	01.03.1700
Вялікабрытанія	02.09.1752	14.09.1752
Швэцыя	17.02.1753	01.03.1753
Фінляндыя	17.02.1753	01.03.1753
Японія	-	01.01.1873
Кітай	-	20.11.1911
Баўгарыя	31.03.1916	14.04.1916
Турэччына	15.02.1917	01.03.1917
Расея	31.01.1918	14.02.1918
Украіна (УНР)	28.02.1918	14.03.1918
Сэрбія	18.01.1919	01.02.1919
Румынія	18.01.1919	01.02.1919
Грэцыя	09.03.1924	23.03.1924
Эгіпет	17.09.1928	01.10.1928

Разьмеркаваньне высакосных гадоў

У адрозьненьне ад Юліянскага календару, у Грыгарыянскім высакосныя гады разьмяркоўваюцца іншым чынам:

• Кожны год, нумар якога кратны 4 — высакосны.
• Кожны год, нумар якога кратны 100 — не высакосны.
• Кожны год, нумар якога кратны 400 — высакосны.

У выніку, сярэдняя працягласьць году складае 365,2425 дня:

${\displaystyle 365,2425=365+0,25-0,01+0,0025=365+{\frac {1}{4}}-{\frac {1}{100}}+{\frac {1}{400}}}$

Месяцы

№	Месяц	лічба дзён
1	Студзень	31
2	Люты	год звычайны 28, год высакосны 29
3	Сакавік	31
4	Красавік	30
5	Травень	31
6	Чэрвень	30
7	Ліпень	31
8	Жнівень	31
9	Верасень	30
10	Кастрычнік	31
11	Лістапад	30
12	Сьнежань	31
Разам		365 (высакосны 366)

Разыходжаньне Юліянскага й Грыгарыянскага календароў

Зь цягам часу ў Юліянскім календары накопліваецца значна большая памылка — адны суткі за 128 гадоў. Адсюль разыходжаньне ў каляндарных датах:

Стагодзьдзе	Дзён	Пэрыяд (па грыгарыянскім календары)
XIV	8	8 сакавіка 1300 — 8 сакавіка 1400
XV	9	9 сакавіка 1400 — 9 сакавіка 1500
XVI и XVII	10	10 сакавіка 1500 — 10 сакавіка 1700
XVIII	11	11 сакавіка 1700 — 11 сакавіка 1800
XIX	12	12 сакавіка 1800 — 12 сакавіка 1900
XX и XXI	13	13 сакавіка 1900 — 13 сакавіка 2100
XXII	14	14 сакавіка 2100 — 14 сакавіка 2200