Кладна

Кла́дна (па-чэску: Kladno) — горад на поўначы Чэхіі, адміністрацыйны цэнтар Кладнаўскай акругі.

Кладна
чэск. Kladno
Герб Кладны Сьцяг Кладны
Першыя згадкі:	1318[1][2]
Краіна:	Чэхія
Край:	Сярэднячэскі
Прэзыдэнт места:	Мілан Волф[d][3]
Плошча:	36,97 км²
Вышыня:	381 м н. у. м.
Насельніцтва:	▲69 664 чал. (1 студзеня 2025)[4]
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	272 01
Нумарны знак:	S
Геаграфічныя каардынаты:	50°8′35″ пн. ш. 14°6′19″ у. д.
Кладна на мапе Чэхіі Кладна
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.mestokladno.cz/

Гісторыя

Першая пісьмовая згадка пра Кладна датуецца 1318 годам, калі яно было ўласнасьцю шляхецкага роду Кладэнскіх^[5]. Пасьля 1543 году, калі род згас, яно стала ўласнасьцю роду Ждзярскіх з Ждзяру. У 1561 годзе паселішча набыло статус гораду^[6].

Палац у Кладна.

У 1566 годзе Ждзярскія перабудавалі мясцовы форт у замак эпохі Адраджэньня. Гарадзкія муры паўсталі ў наступныя дзесяцігодзьдзі. Места квітнела да бітвы на Белай Гары ў 1620 годзе, калі яго разрабавалі польскія казакі. Аднак, за часам кіраваньня Флорыяна Етржыха Ждзярскага, горад зноў зазнаў росквіт^[5]. Пасьля таго, як багемская галіна роду вымерла ў 1670 годзе, горад некалькі разоў пераходзіў з рук у рукі, перш чым яго набыў бэнэдыктынскі Бржэўнаўскі манастыр у 1705 годзе^[7]. У XVIII стагодзьдзі горад пачаў пашырацца па-за межы сваіх сьценаў. У XIX стагодзьдзі места ператварылася ў значны сельскагаспадарчы і прамысловы цэнтар^[5]. Упершыню ў межах сучаснага Кладна ў 1775 годзе быў знойдзены каменны вугаль, але значная здабыча карысных выкапняў пачалася толькі ў 1850 годзе і пашырылася цягам наступных дзесяцігодзьдзяў^[8]. У 1855—1856 гадах горад быў падлучаны да чыгуначнай сеткі^[9]. Заклады вугалю пачалі прыцягваць прадстаўнікоў жалезаапрацоўчай прамысловасьці, найбуйнейшым зь якіх у рэшце рэшт стаў сталеліцейны завод Польдзі, заснаваны ў 1899 годзе. Рост прамысловай дзейнасьці стымуляваў агромісты рост насельніцтва^[7]. У 1870 годзе імпэратарам Францам Ёсіфам I Кладна атрымаў статус гораду, а ў 1898 годзе яму было прысвоена ганаровае званьне «каралеўскага шахтарскага места»^[5].

Да 1918 года Кладна было цэнтрам акругі ў Аўстра-Вугоршчыне^[10]. У XX стагодзьдзі горад быў адным з цэнтраў чэскага працоўнага руху, з частымі страйкамі і пратэстамі^[5]. Росквіт чарговы раз быў перапынены Другой сусьветнай вайной, калі ім кіравалі нацысты. У 1941 годзе некалькі навакольных прадмесьцяў былі далучаныя да Кладна. Урапіцы было далучана ў 1950 годзе, а горад Швэрмаў — у 1980 годзе. 21 жніўня 1968 году Кладна быў акупаваны войскамі СССР^[6]. Пасьля зруйнаваньня сацыялістычнага рэжыму ў 1989 годзе Кладна зь цяжкасьцю адаптаваўся да рынкавай эканомікі.