Комі-язьвінская мова

Комі-я́зьвінская мова (альбо мова комі-ёдз, комі-ядзяцкая мова) — мова фіна-вугорскага народу (або этнаґрафічнае ґрупы комі-пярмякаў) комі-язьвінцаў, на якой размаўляюць прыкладна 2000-4000 чалавек у паўночна-ўсходняй частцы Пермскага краю (Анціпінская, Паршакаўская, Бычынская і Верх-Язьвінская сельскія адміністрацыі Краснавішэрскага раёну). Зьяўляецца адной з трох асноўных гаворак мовы комі (разам з комі-зыранскай і комі-пярмяцкай мовамі), якія адносяцца да пермскае ґрупы фіна-вугорскіх моваў уральскае моўнае сям'і.

Комі-язьвінская мова
Ёдз Коми көл
Ужываецца ў	Расеі
Рэгіён	Пермскі край
Колькасьць карыстальнікаў	~ ад 2000 да 4000 чал.
Клясыфікацыя	Уральская сям’я Фіна-вугорская галіна Пермская група
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	—
Рэгулюецца	—
Пісьмо	кірыліца і Molodtsov alphabet[d]
Коды мовы
ISO 639-1	—
ISO 639-2(Б)	—
ISO 639-2(Т)	—
SIL	—

Асноўная характарыстыка

Некаторыя адметныя асаблівасьці комі-язьвінскае мовы (спэцыфічная сыстэма націску і наяўнасьць асаблівых галосных) падштурхнулі спачатку фінскага лінґвіста А. Ґенэтца, а потым сусьветна вядомага фінавуграведа Васіля Ільліча Лыткіна, які тройчы наведваў традыцыйныя месцы пражываньня комі-язьвінцаў, да прызнаньня гаворкі комі-язьвінцаў у якасьці асобнае трэцяе гаворкі мовы комі. Трэба адзначыць, што некаторыя навукоўцы лічаць мову комі-язьвінцаў дыялектам комі-пярмяцкае мовы.

Параўнаньне лічэбнікаў комі-пярмяцкае і комі-язьвінскае мовы

Лічэбнік	Комі-пярмяцкая мова	Комі-язьвінская мова
1	ӧтік	ӧтік
2	кык	кык
3	куим	квим
4	нёль	нюль
5	вит	вит
6	квать	квать
7	сизим	сизим
8	кыкьямыс	кыкъямыс
9	ӧкмыс	ӧкмыс
10	дас	дас

Пісьмовасьць

Літаратура

Першай кнігай, што была выдадзеная па-комі-язьвінску, быў лемантар, які быў выдадзены ў 2003-м годзе пры падтрымцы адміністрацыі тагачаснае Пермскае вобласьці. Ягоным аўтарам зьявілася настаўніца мясцовай сярэдняй школы Ганна Паршакова^[1][2]. У лемантары сабраныя вершы, казкі і малюнкі, што ілюструюць быт і асаблівасьці жыцьця комі-язьвінцаў. Увесь тыраж лемантара (500 экзэмпляраў) быў уручаны вучням Паршакоўскае сярэдняе школы, прэзэнтацыя адбылася ў верасьні^[3].

Альфабэт

Комі-язьвінскі альфабэт даволі значна адрозьніваецца ад альфабэтаў комі-зыранскае й комі-пярмяцкае моваў. Ён зьмяшчае традыцыйныя амаль для ўсіх моваў Расеі 33 кірылічныя літары, 3 дадатковыя літары, якія адлюстроўваюць спэцыфічныя галосныя комі-язьвінскія гукі (літары Ӧ ӧ, Ө ө, Ӱ ӱ), і дыграф Дч дч, які адлюстроўвае спэцыфічную зычную-афрыкату.

Выгляд комі-язьвінскага альфабэту

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о
Ө ө	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ӱ ӱ
Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы
Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Культурна-асьветніцкая дзейнасьць і прасоўваньне комі-язьвінскае мовы

Дзякуючы намаганьням Г. Паршаковай у мясцовай школе праводзяцца факультатыўныя заняткі па комі-язьвінскай мове й культуры, працуе дзіцячы ляґер «Шуд да бур» (бел. «Дабро й шчасьце»), вучні настаўніцы атрымліваюць разнастайныя ўзнагароды на расейскіх адукацыйных конкурсах^[4].