Люмінэсцэнтная лямпа

Люмінэсцэ́нтная ля́мпа (лац. luminis + escent — сьвятло + слабы) — ртутны газаразрадны сьвяцільнік нізкага ціску, што стварае бачнае сьвятло з ультрафіялетавага выпраменьваньня пры дапамозе люмінафора. Улучае электронны баляст(en) (электрасхема) для падтрыманьня і абмежаваньня току, што павышае ператварэньне цеплыні ў сьвятло да 45%. Сьвятлоаддача(en) ў сярэднім складае 55 люмэнаў/Ват^[1]. Пры магутнасьці 12 Ват дае сьветлавы паток у 720 люмэнаў, як лямпа напальваньня на 60 Ват^[2]. Тэрмін службы складае да 15 тыс. гадзінаў працы^[3] (1 год і 8 месяцаў). Іншыя назовы: лямпа дзённага сьвятла, флюарэсцэнтная лямпа, сьвецень^[4].

Люмінэсцэнтнае асьвятленьне

Віды: 2 верхнія — побытавыя (кампактныя), 2 ніжнія — трубкавыя

Побытавая (кампактная) зьмяшчае 2-5 міліграмаў ртуці^[5]. Прамысловая зьмяшчае 30—100 міліграмаў ртуці. Пры разьбіцьці сьмяротнае атручаньне чалавека выклікае ўдыханьне 150 міліграмаў выпаранай ртуці^[6]. Для перапрацоўкі ртутных адкідаў выкарыстоўваецца нагрэў да газападобнага стану з наступным астуджэньнем да цьвёрдага^[5]. Таксама здароўю шкодзіць сіні складнік спэктра выпрамяненьня, што ўзьнікае ад газавага разраду ў парах ртуці^[7].

Распрацоўка

Сьвяцільнік з электронным балястам

У 1934 г. у Іст-Кліўлэндзе(en) (акруга Каягога(en), штат Агаё, ЗША) інжынэр Джордж Інман (1905—1960) распрацаваў прататып люмінэсцэнтнай лямпы для «Джэнэрал Электрык». У 1938 г. пачаліся продажы. 30 красавіка 1939 г. вынаходзтва паказалі на адкрыцьці Сусьветнай выставы ў Нью-Ёрку. У 1941 г. Інмэн атрымаў адпаведны патэнт. У 1951 г. большасьць лямпаў у ЗША склалі люмінэсцэнтныя.

Беларусь

У Беларусі люмінэсцэнтныя сьвяцільнікі вырабляе Берасьцейскі электралямпавы завод, які з 2013 г. таксама мае ўтылізатар ртутных лямпаў (УРЛ-2м) для перапрацоўкі адкідаў (нагрэў да +4000°C і астуджэньне да −2000 °C)^[5].