Марк Карні

Марк Карні (па-ангельску: Mark Carney) — канадзкі палітык і эканаміст, які займае пасаду прэм’ер-міністра Канады і лідэра Лібэральнай партыі з сакавіка 2025 году. Раней быў кіраўніком Банка Канады (2008—2013) і Банка Ангельшчыны (2013—2020).

Марк Карні
па-ангельску: Mark Carney
кіраўнік Банка Ангельшчыны[d]
1 ліпеня 2013 — 15 сакавіка 2020
кіраўнік Банка Канады[d]
1 лютага 2008 — 1 чэрвеня 2013
лідэр Лібэральнай партыі Канады[d]
з 9 сакавіка 2025
Папярэднік	Джастын Трудо[d]
прэм’ер-міністар Канады
з 14 сакавіка 2025
Папярэднік	Джастын Трудо[d]
член Палаты абшчын Канады[d]
з 28 красавіка 2025
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	16 сакавіка 1965(1965-03-16)[1] (60 гадоў) Форт-Сьміт[d], Region 5, Northwest Territories[d], Паўночна-Заходнія тэрыторыі, Канада[1]
Партыя	Лібэральная партыя Канады[d][2]
Адукацыя	Гарвардзкі каледж[d] St Peter's College[d] Нафілд-каледж[d][3] Гарвардзкі ўнівэрсытэт St. Francis Xavier High School[d]
Сужэнец	Даяна Фокс[d][4]
Бацька	Robert J. Carney[d][5]
Узнагароды
Подпіс
Сайт	markcarney.ca (анг.) markcarney.ca/fr/ (фр.)

Біяграфія

Нарадзіўся ў Форт-Сьміце, то бок ў Паўночна-Заходніх тэрыторыях, але гадаваўся ў Эдмантане. У 1988 годзе ён атрымаў ступень бакаляўра эканомікі ў Гарвардзкім унівэрсытэце, а затым працягнуў навучаньне ў Оксфардзкім унівэрсытэце, дзе ў 1993 годзе атрымаў ступень магістра, а ў 1995 годзе — доктара філязофіі.

Карні 13 гадоў быў супрацоўнікам у Goldman Sachs^[6], працуючы ў офісах у Бостане, Лёндане, Нью-Ёрку, Токіё і Таронта^[7]. Займаў розныя пасады, у тым ліку быў сукіраўніком аддзелу сувэрэнных рызыкаў, выканаўчым дырэктарам па рзьвіваных рынках пазыковага капіталу, і быў выканаўчым дырэктарам па інвэстыцыйна-банкаўскіх паслугах. У 2003 годзе Карні пакінуў кампанію, каб далучыцца да Банку Канады, стаўшы там намесьнікам кіраўніка^[8]. Праз год быў прыняты на працу ў дэпартамэнт фінансаў Канады ў якасьці старэйшага намесьніка міністра^[9]. Зь лістапада 2004 году па кастрычнік 2007 году эканаміст працаваў у міністэрстве фінансаў Канады.

У Банках Канады і Вялікабрытаніі

У кастрычніку 2007 году Карні быў прызначаны кіраўніком Банка Канады^[10]. Ён адразу ж пакінуў сваю пасаду ў міністэрстве фінансаў^[10]. Карні ўзяў на сябе гэтую ролю ў самым пачатку фінансавага крызісу 2008 году. На момант прызначэньня быў наймаладзейшым кіраўніком цэнтральнага банку сярод краінаў групы 8 і групы 20^[11]. Асаблівасьцю ягонага знаходжаньня на пасадзе была пастанова зьніжэньня стаўку авэрнайт на 50 базісных пунктаў у сакавіку 2008 году. У гэты ж час Эўрапейскі цэнтральны банк узвысіў стаўку ў ліпені 2008 году, але Карні меркаваў, што пазыковы крызіс можа набыць глябальны характар. Калі ўліковыя стаўкі ў Канадзе дасягнулі эфэктыўнай ніжняй мяжы, цэнтральны банк змагаўся з крызай з дапамогай нестандартнага манэтарнага інструмэнту «ўмоўнага абавязацельства» ў красавіку 2009 году, утрымліваючы ўліковую стаўку яшчэ год, што паспрыяла паляпшэньню ўнутраных умоваў крэдытаваньня і даверу рынку. Вытворчасьць і занятасьць пачалі аднаўляцца зь сярэдзіны 2009 году, часткова дзякуючы манэтарнаму стымуляваньню^[12].

Карні на Сусьветным эканамічным форуме ў 2012 годзе.

Імкненьне да звышнізкіх крэдытных ставак прывяло да ўсплёску коштаў на жыльлё і запазычанасьці хатніх гаспадарак^[13]. У красавіку 2012 году ён прызнаў, што існуюць «праблемы ў некаторых сэгмэнтах рынку жыльля» і што некаторыя аб’екты нерухомасьці ў Канадзе «верагодна завышаныя», але не занадта быў занепакоены сытуацыяй. 4 лістапада 2011 году Карні быў прызначаны старшынём Базэльскай рады па пытаньнях фінансавай стабільнасьці, якая каардынуе міжнародныя органы фінансавага рэгуляваньня^[14].

26 лістапада 2012 году канцлер скарбу Джордж Озбарн абвесьціў аб прызначэньні Карні на пасаду кіраўніка Банка Ангельшчыны^[15]. У выніку ён стаў першым небрытанцам, прызначаным на гэтую пасаду з моманту заснаваньня ўстановы ў 1694 годзе. З 2013 году Банк Ангельшчыны атрымаў дадатковыя паўнамоцтвы, як то мажлівасьць усталёўваць патрабаваньні да капіталу банкаў^[16]. Незадоўга да таго, як Карні заняў пасаду, Банк Ангельшчыны ўзяў на сябе абавязкі фінансавага рэгуляваньня ўправы фінансавых паслуг. Зьмены, зробленыя Карні ў апэрацыйныя працэдуры банку, дапамаглі мадэрнізаваць установу, зрабіўшы яе больш мэдыйнай, чым гэта было ў папярэднія гады^[14]. Карні чыніў палітыку пад назвай «пэрспэктыўныя рэкамэндацыі», згодна зь якой банк не павялічваў адсоткавыя стаўкі, калі беспрацоўе перавышала 7 %, каб паспрабаваць заахвоціць крэдытаваньне прадпрыемствамі^[14]. Гэтую палітыку, якая ўтрымлівала шмат умоваў, пазьней палічылі заблытанай і складанай^[17].

У 2014 годзе Карні зрабіў заяву, што калі рэфэрэндум аб незалежнасьці Шатляндыі будзе пасьпяховым, новая краіна, хутчэй за ўсё, ня зможа працягваць выкарыстоўваць фунт стэрлінгаў безь перадачы некаторых паўнамоцтваў Вялікабрытаніі^[14]. Перад рэфэрэндумам аб выхадзе Вялікабрытаніі з Эўрапейскага Зьвязу ў 2016 годзе ён папярэджваў, што гэта можа выклікаць рэцэсію. З пачаткам эпідэміі каранавірусу Карні пакінуў сваю пасаду.

Палітычная кар’ера

У 2020 годзе Карні быў адным з многіх неафіцыйных дарадцаў прэм’ер-міністра Канады Джастына Трудо ў 2020 годзе, кансультуючы яго ў справе эканамічнай рэакцыі ўраду на каранавіру^[18][19][20]. Праз гэта меркавалася, што Карні патэнцыйна можа заняць пасаду міністра фінансаў, а пазьней і прэм’ер-міністра Канады, калі Трудо падасьць у адстаўку^[20]. У студзені 2025 году Трудо абвесьціў пра сваю адстаўку на тле ўрадавага крызісу. Марк Карні, які ня меў папярэдняга палітычнага досьведу, але ўважаўся значным эканамічным прафэсіяналам, быў абраны лідэрам Лібэральнай партыі, атрымаўшы 85,9 % галасоў. 14 сакавіка 2025 году ён быў прыведзены да прысягі ў якасьці прэм’ер-міністра Канады. Ягоная перавага паводле колькасьці галасоў перавысіла вынік Трудо на выбарах 2013 году, бо ён перамог ва ўсіх 343 выбарчых акругах^[21].

Карні быў запрошаны генэрал-губэрнатарам Канады, каб сфармаваць урад пасьля таго, як Джастын Трудо афіцыйна паведаміў аб сваёй адстаўцы. Ён быў прыведзены да прысягі ў якасьці прэм’ер-міністра Канады 14 сакавіка 2025 году^[22][23].