Маторская мова

Мато́рская мо́ва — самадыйская мова ўральскае моўнае сям'і, на якой размаўлялі маторы. За сёньняшнім часам зьяўляецца мёртвай мовай.

Маторская мова
Ужываецца ў	Расеі
Рэгіён	Сыбір (поўнач Саянаў)
Колькасьць карыстальнікаў	—
Клясыфікацыя	Уральскія мовы Самадыйскія мовы Маторская мова
Афіцыйны статус
Пісьмо	лацінскае пісьмо[d]
Коды мовы
ISO 639-2(Т)	mtm, ymt
ISO 639-3	mtm

Была распаўсюджаная ў рэгіёне паўночнае часткі Саянаў, непадалёк ад сучаснае мяжы Расеі з Манголіяй, у прыватнасьці носьбіты маторскае мовы жылі на абшарах ад места Мінусінск (паўднёвы захад Краснаярскага краю Расеі) уздоўж ракі Енісей па возера Байкал.

Кароткі нарыс

Падзялялася на тры дыялекты: уласнаматорскі, тайгійскі, карагаскі (часам разгляданыя як асобныя мовы, між тым, адрозьненьні між дыялектамі не зьяўляюцца істотнымі).

За сёньняшнім часам панятак маторы ўжываецца як альтэрнатыўная назва кайбалаў — тэрытарыяльнае падгрупы хакасаў (варта адзначыць, што этнонім кайбалы, як і маторы, таксама паходзіць з самадыйскіх моваў).

Датычна сваёй клясыфікацыі маторская мова разам зь селькупскай ды камасінскай мовамі часта разглядаецца як частка паўднёвасамадыйскае падгрупы групы самадыйскіх моваў, аднак гэтая падгрупа зьяўляецца толькі спробай вылучэньня ў складзе самадыйскіх моваў падгрупы па тэрытарыяльнай прыкмеце.

Зьвесткі пра носьбітаў

Перадусім вядомая паводле запісаў вандроўнікаў XVIII — пачатку XIX стст. Колькасьць носьбітаў маторскае мовы ўжо ў XVII стагодзьдзі ня была большай за некалькі соцень чалавек. Паводле зьвестак фінскага філёляга і дасьледніка ўральскіх моваў Матыяса Кастрэна, апошні чалавек, які размаўляў па-маторску, памёр у 1839 року.

Літаратура

• Helimski, Eugen. 1997. Die Matorische Sprache: Wörterbuch – Grundzüge der Grammatik – Sprachgeschichte.