Плошча Славы (Магілёў)

From Wikipedia, the free encyclopedia

Плошча Славы (Магілёў)
Remove ads

Плошча Славы — адзін з галоўных пляцаў Магілёва, ягоны гістарычны грамадзка-адміністрацыйны цэнтар. Уяўляе сабой горадабудаўнічы ансамбль XVIII — канца XIX стагодзьдзяў.

Пляц
Плошча Славы
Thumb
Плошча Славы ў Магілёве
КраінаБеларусь
МестаМагілёў
Каардынаты53°53′39″ пн. ш. 30°19′54″ у. д.
Плошча Славы на мапе Беларусі
Thumb
Плошча Славы
Плошча Славы
Плошча Славы на Вікісховішчы

Пляц разьмешчаны на высокім правым беразе Дняпра. Ад пляцу адыходзіць вуліца Першамайская (былая вул. Шклоўская, Дняпроўскі праспэкт), якая зьвязвае цэнтар гораду з Прывакзальным пляцам.

Remove ads

Былыя назвы

Гістарычная назва плошчы Славы — Гандлёвы пляц. У XIX стагодзьдзі стала называцца Губэрнатарскай плошчай, у савецкі час — Савецкай плошчай[1].

Гісторыя

Пляц гэты сфармаваўся да 1526 году паміж замкам і гандлёва-рамесным Нагорскім пасадам як Гандлёвы пляц. З другой паловы XVII ст., калі ў цэнтры яго была пабудавана мураваная ратуша, стаў асноўным адміністрацыйным і грамадзкім цэнтрам гораду.

У 1604 годзе Гандлёвы пляц займаў тэрыторыю больш за 2 га. На ім разьмяшчаліся 26 радоў крамаў. Ад пляцу ішлі дзьве галоўныя вуліцы — Шклоўская (цяпер Першамайская вуліца) і Ветраная (цяпер Ленінская вуліца), якія разам зь іншымі вуліцамі і дарогамі на Вільню, Быхаў і Амсьціслаў фармавалі радыяльную сыстэму пляніроўкі гораду.

У 1578 годзе, праз год пасьля атрыманьня горадам магдэбурскага права, у Магілёве пачалося ўзьвядзеньне гарадзкой ратушы.

Thumb
Губэрнатарская плошча на малюнку М. Львова, XVIII ст.

Пасьля далучэньня ў 1772 годзе Магілёва да Расеі Гандлёвы пляц атрымаў назву Губэрнатарскай плошчы. Новае яе аблічча распрацоўвалі вядомыя расейскія архітэктары М. А. Львоў і В. П. Стасаў. На плошчы сфармаваўся новы мураваны ансамбль грамадзкіх будынкаў: ва ўсходняй частцы быў узьведзены дом губэрнатара і будынак губэрнскага праўленьня, аб’яднаныя манумэнтальнай брамай, у заходняй — дом віцэ-губэрнатара і двух саветнікаў, будынак ніжняга суду, лекарскай управы і архіву (з 1883 г. будынак акруговага суду). У паўднёвай частцы на месцы старажытнага замку быў разьбіты гарадзкі сквэр (сфармаваўся ў канцы XIX ст.). У 2-й палове XIX ст. на прылеглых вуліцах, Дняпроўскім прасьпекце і вул. Ветранай, пабудаваны два мураваныя трохпавярховыя жылыя дамы, якія тарцовымі фасадамі выходзілі на плошчу.

Thumb
Губэрнскае праўленьне і Дом губэрнатару

Частка пляцу, якая непасрэдна прымыкала да замку, заставалася незабудаванай (у 1928 — 1932 гадох на месцы замку створаны гарадзкі парк). У другой палове XIX стагодзьдзя побач з ратушай быў пабудаваны будынак гарадзкой управы.

Thumb
Пляц у 1916 г.

Другі губэрнскі зьезд саветаў, які праходзіў у будынку гарадзкой управы, 15 сьнежня 1917 году абвясьціў савецкую ўладу ў Магілёўскай губэрні. У 1919 годзе пляц ў гонар гэтай падзеі атрымаў назву Савецкай плошчы[2].

У гады Вялікай Айчыннай вайны ансамбль пляцу быў разбураны.

Паводле першага пасьляваеннага праекту рэканструкцыі пляцу 1956 г. (інстытут «Белдзяржпраект») ён ўключаны ў зону адпачынку, на пляцы спынены транспартны рух. У 1952—1955 гг. у паўночна-ўсходняй частцы пабудаваныя пяціпавярховыя мураваныя жылыя дамы. У ліпені 1957 была ўзарвана ратуша. У 1982 г. у цэнтры пляцу ўзьведзены мэмарыяльны комплекс «Змагарам за Савецкую ўладу» (вядомы ў народзе як «Бягучая ад Лаўсану»[3]).

У 2007 годзе ў Магілёўскім гарадзкім савеце абмяркоўвалася пытаньне аб пераназваньні Савецкай плошчы ў плошчу Свабоды, аднак гэтая прапанова не знайшла падтрымкі дэпутатаў[4].

3 ліпеня 2014 году, падчас сьвяткаваньня 70-годзьдзя вызваленьня Беларусі ад нямецкіх захопнікаў, пераназвана ў Плошчу Славы[5].

Remove ads

Архітэктура

Thumb
Будынак гарадзкой управы і ратуша

Сучаснае аблічча пляцу склалася напачатку 80-х гадоў XX стагодзьдзя. Цэнтрам ансамблю пляцу зьяўляецца мэмарыяльны комплекс «Змагарам за Савецкую ўладу».

З поўдня і захаду да пляцу прылягае Замкавы сквэр (былы Парк культуры і адпачынку імя М. Горкага). З паўночнага ўсходу на пляцы разьмешчаны 5-павярховыя жылыя дамы.

Thumb
Будынак акруговага суду, у якім разьмешчаны Магілёўскі абласны краязнаўчы музэй

Захаваліся помнікі архітэктуры XVIII — 2-й паловы XIX стагодзьдзя — будынак былога акруговага суду, дзе цяпер знаходзіцца Магілёўскі абласны краязнаўчы музэй і будынак былой гарадзкой управы.

На паўночным баку пляцу ўзвышаецца адноўленая ў 2008 годзе гарадзкая ратуша.

Крыніцы

Літаратура

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads