Салавецкі лягер асаблівага прызначэньня

Салавецкі лягер асаблівага прызначэньня (па-расейску: Соловецкий лагерь особого назначения, СЛОН) — найбуйнейшы савецкі папраўча-працоўны лягер 1920-х гадоў, які знаходзіўся на тэрыторыі Салавецкіх выспаў.

Гісторыя

Першыя зьняволеныя былі перапраўленыя з Архангельску на Салавецкія выспы ў ліпені 1923 году. У 1937—39 гг. дзейнічала Салавецкая турма асобага прызначэньня. 3 лістапада 1937 году ва ўрочышчы Сандармох Мядзьвежагорскага раёну (Карэльская АССР) было расстраляна 1111 зьняволеных, вывезеных з з Салавецкай турмы, сярод якіх былі 102 беларусы, а ў ліку апошніх акадэмікі Беларускай акадэміі навук Мацьвей Яворскі і Мікалай Дурнаво. У 1939 годзе турма на Салаўках была ліквідаваная, сам архіпэляг быў перададзены Паўночнаму флёту, а на выспах быў арганізаваны вучэбны атрад Паўночнага флёту.

Зьняволеныя беларусы

Вокладка кнігі Ф.Аляхновіча «У капцюрох ГПУ» пра знаходжаньне ў савецкім лягеры на Салаўках

• Аляксандар Адамовіч (1900—1937) — партыйны і дзяржаўны дзяяч БССР
• Францішак Аляхновіч (1883—1944) — беларускі драматург, тэатральны дзяяч, публіцыст і празаік
• Павал Валошын (1891—1937) — беларускі палітычны дзяяч, пасол польскага Сойму (1922—1927)
• Гаўрыла Гарэцкі (1900—1988) — беларускі геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік (1928) Беларускай акадэміі навук, брат Максіма Гарэцкага
• Язэп Гаўрылік (1893—1937) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, пасол польскага Сойму (1928—1930)
• Ігнат Дварчанін (1895—1937) — беларускі навуковец, паэт, пісьменьнік, літаратуразнавец, грамадзка-палітычны дзяяч
• Павал Каруза (1906—1988) — беларускі фальклярыст, кампазытар, грамадзка-палітычны дзяяч
• Адам Пучкар-Хмялеўскі (1891—1938) — беларускі рыма-каталіцкі сьвятар, грамадзкі й культурны дзеяч
• Францішак Пяткевіч (1899—1980) — лекар і беларускі нацыянальны дзяяч
• Сымон Рак-Міхайлоўскі (1885—1938) — беларускі публіцыст, рэдактар, паэт, грамадзка-палітычны дзяяч, пасол польскага Сойму (1922—1927)
• Мікалай Васілеўскі (1904—1938) — беларускі мастак, графік і жывапісец