Сэту (этнас)

Сэ́ту (саманазвы setu, seto), пскоўская чудзь — нешматлікі фіна-вугорскі народ на паўночным захадзе Ўсходняй Эўропы (у памежных рэгіёнах Эстоніі і Расеі, якія да 1920 року ўваходзілі ў склад Пскоўскае губэрні). Большасьць прадстаўнікоў этнасу валодае мовай сэту, вызнае праваслаўе і мае грамадзянства Эстоніі.

Сэту
setu, seto
Агульная колькасьць	10 197
Рэгіёны пражываньня	Эстонія Расея
Мовы	эстонская сэту расейская
Рэлігіі	праваслаўе
Блізкія этнасы	эстонцы, фіны, карэлы, вепсы
Сэту ў Вікісховішчы

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Сэту.

Тэрыторыя пражываньня сэту пазначаная зялёным колерам

Гістарычная вобласьць пражываньня народа сэту носіць назву Сэтумаа. У 1920 року гэты рэгіён цалкам перайшоў да Эстоніі, аднак пасьля прыходу Чырвонай арміі ў 1944 року РСФСР анэксавала частку тэрыторыі зь Пячорамі. Пасьля развалу СССР народ сэту апынуўся падзелены між двума асобнымі дзяржавамі.

Дакладную колькасьць сэту высьветліць цяжка, бо гэтая этнічная група не занесеная ў сьпісы народаў, якія пражываюць на тэрыторыі Расеі і Эстоніі, але найчасьцей іх лічбу ацэньваюць у 10 тысячаў чалавек (паводле іншых зьвестак — ня больш за 2—5 тыс.). Пры перапісах насельніцтва сэту звычайна залічваюць да эстонцаў ці расейцаў.

Найбольшага росквіту культура сэту дасягнула напачатку XX стагодзьдзя: дзейнічала мноства адукацыйных і культурніцкіх таварыстваў. Пасьля атрыманьня Эстоніяй незалежнасьці эстонскія ўлады лічылі сэтаў часткай эстонскай нацыі і намагаліся выкараніць іхнія традыцыі, звычаі й мову. З-за гэтага колькасьць гэтага этнасу значна зьменшылася, шмат хто зь іх запісваўся эстонцамі.

У Расеі паводле перапісу 2002 року 197 чалавек ідэнтыфікавалі сябе як сэту. У Эстоніі цяпер сэту афіцыйна маюць статус нацыянальнай меншасьці, але іх мова ўважаецца вырускім дыялектам эстонскай мовы, і ў школах выкладаецца толькі апошняя. Самі сэту лічаць сваю мову самастойнай. У цяперашні час яна ўключаная ЮНЭСКО ў «Атлас моваў сьвету, якім пагражае зьнікненьне».

У адрозьненьне ад лютаранаў-эстонцаў большасьць сэту зьяўляюцца праваслаўнымі, што некаторыя навукоўцы адносяць яшчэ да пэрыяду хрысьціянізацыі Наўгародзкай рэспублікі.

Вонкавыя спасылкі

• Незалежны фіна-вугорскі партал (рас.)
• Паходжаньне і дынаміка колькасьці сэту (рас.)
• Турыстычная бачына па Сэтамаа (эст.) (анг.) (рас.) (фін.) (ням.)
• Народ сэту ў фатаздымках // BBC