Тыхуана

Тыхуана (па-гішпанску: Tijuana) — горад на поўначы Мэксыкі, сталіца аднайменнага муніцыпалітэту ў Ніжняй Каліфорніі. Другі паводле колькасьці насельніцтва горад у Мэксыцы (1 810 645 чалавек паводле стану на верасень 2019 ) і 45-ы — у Амэрыцы.

Хуткія факты

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Тыхуана (неадназначнасьць).

Тыхуана — значны вытворчы цэнтар Паўночнай Амэрыкі, а з пачатку XXI стагодзьдзя стаў і «культурнай Мэкай» Каліфорніяў^[2]: памежны пераход з суседнім Сан-Дыега штогод перасякаюць больш за 50 мільёнаў чалавек.

Першымі пасяленцамі гэтых земляў былі кумэяай — квечанамоўнае племя паляўнічых-зьбіральнікаў. У 1542 року тутэйшыя берагі абсьледаваў эўрапейскі канкістадор Хуан Радрыгес Кабрыльлё, а ў 1602 Сэбастыян Віскаіна нанёс іх на мапу. У 1769 року Хуан Крэсьпі падрабязна задакумэнтаваў даліну будучай Тыхуаны, а Хуніпэра Сэра заснаваў першую місію Верхняя Каліфорнія ў суседнім Сан-Дыега. У 1829 року губэрнатар Ніжняй і Верхняй Каліфорніі Хасэ Марыя дэ Эчэандыя выдзяліў Сант’ягу Аргюэла тэрыторыю плошчаю 100 км2, якая стала ранча Тыя Хуана.

У 1848 пасьля вайны з ЗША Мэксыка страціла Верхнюю Каліфорнію. Дзякуючы перасяленцам адтуль у Тыхуане, дагэтуль населенай пераважна ранчэрамі, сталі разьвівацца й іншыя галіны эканомікі: расьліна- і жывёлагадоўля, перавалачныя пункты для золаташукальнікаў^[4].

11 чэрвеня 1889 нашчадкі Сант’ягі Аргюэла і Агустына Альвэры заключылі дамову пра разьвіцьцё мескага паселішча. Гэты дзень лічыцца датай заснаваньня места. Сваю будучыню Тыгуана бачыла ў разьвіцьці турызму. У канцы XIX — першай чвэрці XX стагодзьдзя яна прывабіла гандлем і забавамі мноства каліфарнійцаў. Першую вялікую хвалю турыстаў спрычыніў каліфарнійскі зямельны бум 1880-х.

У 1911, падчас Мэксыканскай рэвалюцыі, места ненадоўга захапілі прыхільнікі Рыкарда Флёрэса Магона. Выбітыя празь месяц фэдэральнымі войскамі, рэвалюцыянэры адступілі на поўнач і былі арыштаваныя арміяй ЗША.

У 1920-х роках, падчас сухога закону ў ЗША, Тыхуана заваблівала турыстаў вольным продажам алькаголю і азартнымі гульнямі. Турыстычным цэнтрам места стала авэню Рэвалюцыі зь ейнымі казіно і гатэлем «Caesar», дзе была прыдуманая салата «Цэзар (салата)».

У 1925 прэзыдэнцкім дэкрэтам Тыхуана была перайменаваная на Сарагосу, але ў 1929 вернутая ранейшая назва.

У 1928 адкрыўся турыстычны комплекс «Agua Caliente» з гатэлем, мінэральным курортам, прыватным аэрапортам, полем для гульні ў гольф, казіно, сабачымі бягамі і конскімі скачкамі. За восем гадоў працы «Agua Caliente» стаў вядомым месцам забаваў галівудзкіх зорак і гангстэраў. Зь яго пачалася кар’ера Рыты Гэйўарт. Начныя мюзыклы з комплексу трансьлявалі радыёстанцыі. У 1935 року прэзыдэнт Лясара Кардэнас забараніў азартныя гульні і казіно ў Ніжняй Каліфорніі, пасьля чаго «Agua Caliente» заняпаў і ўрэшце закрыўся. У 1970-х роках рэшткі збудаваньняў зьнесеныя, на ягоным месцы цяпер навучальная ўстанова.

Дзякуючы турыстам і перасяленцам зь іншых мясьцінаў Мэксыкі насельніцтва Тыхуаны павялічылася з 21 971 чалавека ў 1940 да 65 364 чалавек у 1950 року. Места пераарыентавалася на сямейны турызм і збудавала вялікую колькасьць атракцыёнаў і забаваў.

У 1965 мэксыканскі фэдэральны ўрад запачаткаваў Праграму пагранічнай індустрыялізацыі з мэтай прыцягненьня замежных інвэстыцыяў. Праграма заахвочвала замежныя капіталы адкрываць у памежных местах макілядоры (фабрыкі), што паспрыяла дывэрсыфікацыі эканомікі Тыхуаны. У сваю чаргу гэта выклікала прыток працоўнай сілы з усяе Мэксыкі, і з 1980 да 1985 року насельніцтва места вырасла на паўмільёна чалавек.

У 1972 року пачаліся работы над бэтанаваньнем рэчышча ракі Тыхуаны, што вызваліла 1,8 кв. міляў тэрыторыі, на якой паўстала «Зона Рыё» («Рачная зона») — новы камэрцыйны цэнтар сучаснай Тыхуаны.

У 1994 року ў Тыхуане застрэлілі кандыдата ў прэзыдэнты ад Інстытуцыйнай рэвалюцыйнай партыі Люіса Данальда Калёсіё.

У апошнія гады Тыхуана стала істотным камэрцыйным і міграцыйным цэнтрам між Мэксыкай і ЗША. Нягледзячы на злачыннасьць і цяжкасьці зь пераходам граніцы, яе наведвае мноства турыстаў з ЗША, КНР, Японіі і поўдня Мэксыкі.

Назва

Мінуўшчына

Геаграфія

Гарады-сябры

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Wikiwand - on