Утылізацыйны збор

Утылізацы́йны збор (утыльзбор; франц. utilisation — выкарыстаньне) — аднаразовае мыта за карыстаньне доўгатэрміновым таварам.

1 сакавіка 2014 году ўведзены ў Беларусі на ўвозімыя самаходы ў сувязі з удзелам у Мытным зьвязе Беларусі, Казахстану і Расеі^[1].

Беларусь

4 лютага 2014 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 64 «Аб утылізацыйным зборы ў дачыненьні транспартных сродкаў», які ўводзіўся зь 1 сакавіка 2014 году пры ўвозе самаходаў у Беларусь^[2]. У пункце 1.2 Указу вызначалася, што «ўтылізацыйны збор у Рэспубліцы Беларусь сплачваецца паводле базавых ставак і каэфіцыентаў да іх, якія вызначае Савет міністраў Рэспублікі Беларусь, аднаразова за кожны транспартны сродак»^[3]. Указ зацьвердзілі дзеля «забесьпячэньня рацыянальнага выкарыстаньня прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяродзьдзя, а таксама максымальнага прыцягненьня адкідаў у абарот у якасьці другаснай сыравіны». Утылізацыйны збор увялі на ўзор Расеі, дзе яго пачалі зьбіраць з пачатку 2014 году, бо Беларусь уваходзіла ў Мытны зьвяз Беларусі, Казахстану і Расеі^[4]. Пагатоў, стаўкі збору былі аднолькавымі з расейскімі. Для фізычных асобаў каэфіцыент да базавай стаўкі збору складаў 0,1. Пры ўвазе з-за мяжы яго спаганяў Дзяржаўны мытны камітэт Беларусі, а з аўтавытворцаў у Беларусі — Міністэрства па падатках і зборах Беларусі^[5]. 27 лютага 2014 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 172, якой зацьвердзіў утыльзбор за самаход векам да 3-х гадоў у памеры 60 даляраў, а за старэйшы за 3 гады — 85 даляраў^[6].

30 кастрычніка 2015 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 445, якім пашырыў утылізацыйны збор на самаходы, дабудаваныя ў Беларусі на шасі заказчыка. Указ зацьвердзілі з уліку тэхнічнага рэглямэнту Мытнага зьвязу ЭАЭЗ^[7]. 30 студзеня 2016 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 74, якой з 4 лютага 2016 году павысіў памер утыльзбору зь фізычных асобаў у 8,25 разы да 4,95 млн рублёў (247 даляраў) за самаход векам да 3-х гадоў і да 7,425 млн рублёў (371 $) за старэйшыя за 3 гады^[8]. Гэтую Пастанову зацьвердзілі праз удзел Беларусі ў Эўразійскім эканамічным зьвязе, бо ўрад Расеі ўзьняў стаўкі ўтыльзбору 1 студзеня 2016 году. Таксама стаўкі сталі вылічаць у беларускіх рублях замест расейскіх^[9]. 15 лютага 2018 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 67 «Аб захадах разьвіцьця міжнародных аўтамабільных перавозак грузаў», якім вызваліў ад утыльзбору ў 2018 годзе седлавыя цягачы і грузавікі поўнай вагой ад 12 да 50 тонаў, якія належалі да 6-й экалягічнай клясы^[10].

4 кастрычніка 2018 году А. Лукашэнка падпісаў Указ аб увядзеньні ўтыльзбору пры ўвозе прычэпа і паўпрычэпа найбольшай вагой звыш 10 тонаў. Стаўка збору была супастаўнай з расейскай^[11]. 16 лістапада 2020 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 647, якой зь 2021 году увёў павышаны ўтыльзбор за ўвоз самаходаў, старэйшых за 7 гадоў, у памеры 1225,1 рублёў (482 $)^[12].