Царква Прачыстай Багародзіцы (Бусяж)

Царква Прачыстай Багародзіцы^[a] — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Бусяжы. Знаходзіцца ў паўднёва-заходняй частцы колішняга мястэчка. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Царква Прачыстай Багародзіцы.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Прачыстай Багародзіцы
Прачысьценская царква
Краіна	Беларусь
Вёска	Бусяж
Каардынаты	52°49′21.83″ пн. ш. 25°08′28.25″ у. д.
Канфэсія	Беларуская праваслаўная царква
Эпархія	Пінская япархія
Архітэктурны стыль	барока
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Прачыстай Багародзіцы на мапе Беларусі Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную царкву ў Бусяжы збудавалі ў 1773—1779 гадох^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Бусяж апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

За савецкім часам царква працягвала дзеяць.

Архітэктура

Помнік архітэктуры позьняга барока. Гэта прастакутная ў пляне базыліка пад высокім 2-схільным дахам, тарцы якога закрываюць фігурныя франтоны. Над галоўным фасадам узвышаецца чацьверыковая вежачка-званіца з плястычным купалам. Да алтарнай сьцяны далучаецца пазьнейшая квадратная ў пляне апсыда. Нягледзячы на спрошчаны плянавальны разьвязак, архітэктура царквы мае плястычны характар — валюты, пілястры, тонкапрафіляваныя карнізы і разьвіты антаблемэнт, высока ўзьнятыя лучковыя аконныя праёмы, конхавыя нішы-эксэдры з скульптурамі эвангелістаў (не захаваліся).

У залю, перакрытую цыліндрычным скляпеньнем з распалубкамі, праз аркавы прасьвет адкрываюцца хоры^[2]. У царкве захоўваўся шанаваны абраз 1797 году «Покрыва Багародзіцы».

Заўвагі

1. Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Цяперашні афіцыйны тытул: «Царква Ўсьпеньня Прасьвятой Багародзіцы» або «Сьвята-Ўсьпенская царква» (рас. Церковь Успения Пресвятой Богородицы, Свято-Успенская церковь)