Царква Сьвятога Спаса (Віцебск)

Царква Сьвятога Спаса^[a] — помнік архітэктуры пачатку XIX стагодзьдзя ў Віцебску. Знаходзілася на Спаскай вуліцы^[b]. Твор архітэктуры клясыцызму. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі царкву (захаваліся падмуркі).

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятога Спаса
Спаская царква
Краіна	Беларусь
Места	Віцебск
Каардынаты	55°12′03.5″ пн. ш. 30°12′07.9″ у. д.
Царква Сьвятога Спаса на мапе Беларусі Царква Сьвятога Спаса
Царква Сьвятога Спаса на Вікісховішчы

Гісторыя

Д. Якерсон, жнівень 1918 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Драўляную Спаскую царкву збудавалі ў XV—XVI стагодзьдзях^[1]. Упершыню яна ўпамінаецца ў інвэнтары 1552 году.

	Цэркаў Сьвятога Спаса, к той цэркві надаў мешчанін віцебскі Фёдар Якаўлевіч зямліцу каторую поп тое цэркві з долі пахаці даць

У 1750 годзе збудавалі новую драўляную царкву, якая мела 5 купалоў і гонтавы дах.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Віцебск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. У канцы XVIII ст. царква згарэла, захавалася толькі мураваная званіца. У 1810 годзе пачалося будаваньне мураванай царквы. У вайну 1812 году будынак зруйнавалі. У 1813—1819 гадох на цяперашнім месцы збудавалі новую мураваную царкву, пазьней — мураваную званіцу.

Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі яго Ўрадаваму сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царкве). Царкву перабудоўвалі ў 1847 і 1855 гадох.

Найноўшы час

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву.

У Другую сусьветную вайну царква нязначна пацярпела. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік архітэктуры.

Архітэктура

Помнік архітэктуры клясыцызму. Царква мела крыжова-купальны плян. Над сяродкрыжжам узвышаўся купал.

Інтэр’ер меў рысы стылю барока.

Галерэя

• Старыя здымкі
• 
  1911 г. (удалечыні)
• 
  да 1918 г. (удалечыні)
• 
  1920-я гг.
• 
  1941—1944 гг.

• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

Заўвагі

1. Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Афіцыйны тытул Маскоўскага патрыярхату: «Царква Праабражэньня Гасподняга» або «Спаса-Праабражэнская царква» (рас. Церковь Преображения Господнего, Спасо-Преображенская церковь); таксама Спаская царква
2. цяпер тэрыторыя школы №10