Царква Сьвятых Барыса і Глеба (Полацак)

Царква Сьвятых Барыса і Глеба — помнік архітэктуры XII стагодзьдзя ў Полацку. Знаходзілася на Задзьвіньні, у прадмесьці Бельчыцы, пры ўтоку ракі Бяльчанкі ў Дзьвіну. Твор архітэктуры Полацкай школы з элемэнтамі готыкі. У 1920—1950-я^[1] гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік (захаваліся падмуркі). Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятых Барыса і Глеба
Царква Сьвятых Барыса і Глеба
Краіна	Беларусь
Места	Полацак
Каардынаты	55°28′31.78″ пн. ш. 28°47′2.89″ у. д.
Канфэсія	праваслаўе
Эпархія	Полацкая япархія[d]
Архітэктурны стыль	Полацкая школа дойлідзтва[d]
Дата заснаваньня	XII ст.
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Сьвятых Барыса і Глеба на мапе Беларусі Царква Сьвятых Барыса і Глеба
Царква Сьвятых Барыса і Глеба на Вікісховішчы

Царква ўваходзіла ў склад комплексу Бельчыцкага манастыра Сьвятых Барыса і Глеба.

Гісторыя

Плян царквы

Будаваньне царквы вялося ў XII ст., відаць, паводле праекту дойліда Яана^[2], аўтара царквы Сьвятога Спаса.

Па Першай сусьветнай вайне на манастырскім двары разьмяшчаліся вайсковыя склады. У гэты час царкву пачалі разьбіраць на цэглу. У 1911 годзе вывучэньне помніка праводзіў І. Далгоў^[3], у 1928 годзе — Іван Хозераў. Апошні замаляваў фрагмэнты фрэскавага росьпісу.

Архітэктура

Помнік Полацкай школы дойлідзтва з элемэнтамі готыкі. Гэта быў 1-купальны аб’ём з трыма паўкруглымі апсыдамі. Бакавымі фасадамі ішлі роўныя пілястры, паміж якімі ў два рады разьмяшчаліся вокны, большыя ўверсе і меншыя ўнізе. Сьцены з плінфы на вапнавай рошчыне з цамянкай у тэхніцы «з схаваным радам» — традыцыйны спосаб муроўкі полацкіх будынкаў. Але ў адрозьненьне ад іншых цэркваў у гэтай маляўнічы выгляд узмацняла дадатковая афарбоўка радоў цэглы ў чырвоны колер і адмысловая апрацоўка сьветлых палосаў кладкі, якая імітавала мур зь пескавіку.

Унутраная прастора падзялялася на тры нэфы шасьцю слупамі, якія ішлі ў два рады. Цэнтральны неф быў большы за бакавыя. У заходняй частцы будынка слупы злучаліся прасьценкамі з паўднёвай і паўночнай сьценамі, утвараючы аб’ём прытвора з корабавымі скляпеньнямі. На ім знаходзіліся хоры.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  І. Трутнеў, 1866 г.
• 
  В. Гразноў, 1867 г.
• 
  1890 г.
• 
  1893 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  да 1918 г.
• 
  1910 г.
• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.

• 
  1920-я гг.
• 
  1925 г.
• 
  1928 г.
• 
  1928 г.

• 
  1928 г.
• 
  1928 г.
• 
  1928 г.
• 
  1928 г.