Цыганская мова

Цыганская мова (цыг. Rromani ćhib) — індаарыйская мова цыганоў. Адносіцца да арыйскай галіны індаэўрапейскіх моў.

Цыганская
цыг. Романы́
Гаворкі ў Эўропе
Ужываецца ў	Баўгарыя, Паўночная Македонія, Румынія і Славаччына
Рэгіён	Балканы
Народ(-ы)	цыганы
Колькасьць карыстальнікаў	4,6 млн (2015 год)
Клясыфікацыя	індаэўрапейская сям'я Індаіранская галіна Індаарыйская група
Афіцыйны статус
Дапаможная мова ў	15 краінах Эўропы і Калюмбіі
Статус:	загрожаная
Дыялекты	балканскі, балтыйскі, валаскі, карпацкі, паўночны
Пісьмо	кірыліца, лацінскі альфабэт
Коды мовы
ISO 639-3	rom

Цыганская мова склалася ва ўмовах ізаляцыі ад блізкароднаснага арыйскага моўнага асяродзьдзя, захаваўшы асноўны лексычны фонд старажытнаіндаарыйскіх моў і тыпалягічную блізкасьць са сярэднеіндыйскімі і новаіндыйскімі мовамі.

У 1931—1938 гадох у Беларускай ССР (прынамсі ў Віцебску) працавалі цыганскія школы з выкладаньнем гісторыі, геаграфіі і матэматыкі паводле падручнікаў па-цыганску. У 1996 годзе цыганскі паэт Вальдэмар Калінін выдаў у Віцебску «Дабравесьце паводле Мацьвея» на цыганскай мове кірыліцай, якое пачаў перакладаць з 1990 году. У 2001 годзе Калінін, які пераехаў у Ангельшчыну, выдаў у Нямеччыне «Новы Запавет» па-цыганску кірыліцай у беларуска-летувіскай гаворцы^[1]. У 2014 годзе Вальдэмар Калінін стаў першым, хто выдаў пераклад усёй Бібліі на цыганскую мову. Пераклад надрукавалі кірыліцай і лацінкай на беларуска-летувіскай гаворцы цыганскай мовы адразу 2 выдавецтвы Швайцарыі: адно ў Білі на поўначы (кантон Бэрн), а другое ў Прэвэранжы на захадзе краіны (кантон Во).

Літаратура

• Norbert Boretzky, Birgit Igla: Wörterbuch Romani — Deutsch — Englisch für den südosteuropäischen Raum. Harrassowitz, Wiesbaden 1994, ISBN 3-447-03459-9.
• Rajko Djuric: Die Literatur der Sinti und Roma. Edition Parabolis, Berlin 2002, ISBN 3-88402-307-1.
• Dieter W. Halwachs: Burgenland-Romani. LINCOM Europa, München 2002, ISBN 3-89586-020-4.
• Daniel Holzinger: Das Rómanes. Grammatik und Diskursanalyse der Sprache der Sinte. Institut für Sprachwissenschaften der Universität, Innsbruck 1993, ISBN 3-85124-166-5 (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft. Sonderheft 85).
• Colin P. Masica: The Indo-Aryan Languages. Cambridge University Press, Cambridge [u. a.] 1991, ISBN 0-521-23420-4 (Cambridge language surveys).
• Yaron Matras: Romani. A Linguistic Introduction. Cambridge University Press, Cambridge 2002, ISBN 0-521-63165-3.