Чэслаў Зьбяранскі

Чэ́слаў Мі́хал Зьбяра́нскі (па-польску: Czesław Zbierański; 6 сьнежня 1885, Варшава — 31 траўня 1982, Нью-Ёрк) — польскі інжынэр, піянэр польскае авіяцыі, маёр Войска Польскага. У 1910—1911 гадох разам са Станіславам Цывінскім(pl) сканструяваў лятак з 2 парамі крылаў — першы польскі самалёт, часткова сабраны з мэталу.

Чэслаў Зьбяранскі Czesław Zbierański
6 сьнежня 1885(1885-12-06) — 31 траўня 1982(1982-05-31) (96 гадоў)
Месца нараджэньня	Варшава
Месца сьмерці	Нью-Ёрк
Прыналежнасьць	Польскія легіёны, Польская вайсковая арганізацыя, Польская армія ў Францыі, Войска Польскае
Род войскаў	авіяцыя
Званьне	маёр
Бітвы/войны	Першая сусьветная вайна, Польска-савецкая вайна
Узнагароды	Срэбны Крыж ордэна Віртуці Мілітары Крыж камандорскі ордэна Адраджэньня Польшчы Крыж кавалерскі ордэна Адраджэньня Польшчы Крыж Незалежнасьці зь мячамі Крыж Мужных Ордэн Залаты Крыж Заслугі
Чэслаў Зьбяранскі ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Біплян Зьбяранскага і Цывінскага. Перад самалётам Ч. Зьбяранскі

Нарадзіўся 6 сьнежня 1885 году ў Варшаве. Пасьля сканчэньня Львоўскае палітэхнікі зацікавіўся авіяцыяй, стаў сузаснавальнікам «гуртку авіятараў» (па-польску: Koło Awiatów), дзе разам са Станіславам Цывінскім намерыўся распрацаваць і сабраць лятак. Першая спроба падняцца ў паветра (травень 1911) скончылася ўзгараньнем. 25 верасьня 1911 году ў Варшаве самалёт, пілятаваны Міхалам дэль Кампам(pl), праляцеў за 15 хвілінаў 15—20 кілямэтраў.

Падчас I сусьветнай вайны Зьбяранскі служыў у польскіх легіёнах(pl), Польскай вайсковай арганізацыі і ў авіяцыі арміі Польшчы ў Францыі (г. зв. Блакітнае арміі(pl)). Па сканчэньні вайны з бальшавікамі дэмабілізаваны.

У 1920-х гадох Зьбяранскі выпрадукоўваў аўтамабілі, матацыклы і дрызіны. У 1930 годзе распачаў працу ў дзяржаўнай адміністрацыі. Быў старастам Лунінецкага, пасьля Пружанскага паветаў (да 1939).

У 1939 зьехаў у Францыю, дзе ў часе II сусьветнай зарганізаваў і кіраваў Бюром вайсковае прамысловасьці. Пасьля эміграваў у Канаду. Працаваў над стварэньнем узбраеньняў для супрацьпаветранае абароны і кантраляваў тэхналёгію вытворчасьці Avro Anson V у Federal Aircraft Company.

Перад заканчэньнем вайны зьехаў у Злучаныя Штаты. Быў актыўным дзеячом польскае дыяспары, фундатарам ангельскамоўнага кнігазбору для бібліятэкі Авіяцыйнага інстытуту ў Варшаве (1962).

Памёр 31 траўня 1982 году ў Нью-Ёрку.

Узнагароды

• Срэбны крыж вайсковага ордэна Віртуці Мілітары
• Крыж незалежнасьці зь мячамі
• Камандорскі крыж ордэна адраджэньня Польшчы
• Кавалерскі крыж ордэна адраджэньня Польшчы
• Крыж Валечных — чатырохразова
• Залаты крыж заслугі
• Залаты крыж Лігі супрацьпаветранай і супрацьгазавай абароны

Літаратура

• Jerzy Ryszard Konieczny, Tadeusz Malinowski Mała encyklopedia lotników polskich. — wyd. I. — Warszawa: Biblioteczka Skrzydlatej Polski, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. — Т. II. — ISBN 83-206-0734-5, ISBN ISSN 0239-5983

Вонкавыя спасылкі

• Zbierański Czesław (пол.) Internetowa encyklopedia PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN. Праверана 12 сьнежня 2010 г.
• Zbierański Czesław (пол.) Historia Lotnictwa Polskiego Праверана 12 сьнежня 2010 г.
• Zbierański Czesław Michał (пол.) WIEM Encyklopedia Праверана 12 сьнежня 2010 г.