Янка Купала. Кругі раю (спэктакль)

«Янка Купала. Кругі раю» — спэктакль, пастаўлены рэжысэрам Сьвятланай Навуменка ў Рэспубліканскім тэатры беларускай драматургіі і прымеркаваны да 130-годзьдзя зь дня нараджэньня Янкі Купалы. Прэм’ера адбылася 2 лютага 2012 году.^[1]

«Янка Купала. Кругі раю»
Афіша спэктаклю
Жанр	дакумэнтальная алегорыя
Паводле	жыцьця і твораў Янкі Купалы
Аўтар	Сьвятлана Навуменка
Рэжысэр	Сьвятлана Навуменка
Мастак-пастаноўнік	Юры Саламонаў
Кампазытар	Віталь Судзьдзін
Харэограф	Вольга Скварцова-Кавальская
Акторы	Дзяніс Паршын Аляксандар Марчанка Вераніка Буслаева Дзяніс Варанцоў і інш.
Працягласьць	105 хв.
Краіна	Беларусь
Мова	беларуская
Год прэм’еры	2 лютага 2012
Пастаноўкі	Рэспубліканскі тэатар беларускае драматургіі

Творчая задума і гісторыя стварэньня

У вырашэньні пастаноўкі выкарыстоўваецца актыўны музычны і плястычны шэраг, жывое вакальнае выкананьне, гратэск і алегорыя. Спэктакль уяўляе сабой поўнамаштабную гістарычную драму, у якой занята каля чатырнаццаці дзеючых асобаў.^[2]

Мастацкі кіраўнік тэатру Валер Анісенка, выступаючы перад грамадзкім праглядам спэктаклю, адзначыў, што загадзя папрасіў рэжысэра С. Навуменка падумаць над магчымасьцю пастаноўкі спэктаклю пра Я. Купалу і прысьвяціць новы твор не юбілею, а тэатру. Аўтарам тэксту ў «Кругах раю» выступіла сама рэжысэр.^[3]

Спэктакль спрабуе расказаць гісторыю жыцьця Янкі Купалы нанова, пераплятаючы рэальны сьвет з творчасьцю. У аснову спэктаклю пакладзеныя раньнія вершы, паэма «Бандароўна», газэтныя публікацыі, лісты і нават пратаколы допытаў народнага паэта Беларусі. Каб сабраць усе зьвесткі ў адзінае пайшло паўтара году рэжысэрскай працы. У выніку атрымалася ня проста хроніка: ёсьць і фантастычныя моманты, драматург увяла ў спэктакль пэрсанажаў твораў паэта^[4].

	Як у каханьні значную ролю заўжды адыгрывае ўласна прадчуваньне пачуцьця, так для Купалы — час прадчуваньня зьменаў быў самым важным і натхняючым. І, магчыма, самым шчасьлівым пэрыядам у жыцьці…
— С. Навуменка, аўтар і рэжысэр спэктаклю[5]

Акторы

• Дзяніс Паршын — Паэт
• Аляксандар Марчанка, Максім Паніматчанка — Прадстаўнік улады
• Вераніка Буслаева — Жонка паэта, Бандароўна
• Дзяніс Варанцоў — Князь
• Ганна Маслоўская — Маці паэта
• Віктар Багушэвіч — Бацька паэта, Ксёндз
• Кірыл Навіцкі, Сяргей Шымко — Чырвоны камандзір, Ахоўнік
• Анастасія Баброва — Жняя
• Алена Баярава, Марыя Пятровіч, Людміла Сідаркевіч, Натальля Халадовіч, Бэла Шпінер — Жаночыя істоты
• Ігар Вяпшкоўскі, Цімафей Ткачоў, Кірыл Навіцкі, Сяргей Юрэвіч, Сяргей Шымко — Вяскоўцы, Чырвонаармейцы^[2]

Водгукі

	[…] у «Кругах раю» прысутнічаюць цікавыя рэжысэрскія знаходкі. Напрыклад, перамога Кастрычніцкае рэвалюцыі вобразна перададзеная празь велізарны чырвоны сьцяг, які займае ўсю сцэну і падзяляе Янку Купалу і яго жонку. Мэтафарычна і надзвычай глыбока пераасэнсоўваецца лёс Беларусі, падзеленай пасьля Рыскае мірнае дамовы: сымбалем краіны становіцца жняя, згвалтаваная салдатамі. Але разам з тым спэктаклю відавочна не хапіла цэласнасьці. С. Навуменка паспрабавала ахапіць неабдымнае: грамадзкае і сямейнае жыцьцё паэта, яго дзяцінства і сталасьць, трагізм і гумар, рысы драматычнага спэктаклю, чытаньне вершаў і выкананьне песьняў. У выніку гледачы пабачылі на сцэне лебедзя, рака і шчупака, якія банальна распаўзьліся ў розныя бакі.
— Дз. Марціновіч[3]