Баранкільля

Баранкі́льля (па-гішпанску: Barranquilla) — горад у Калюмбіі і цэнтар дэпартамэнту Атлянтыка. Месьціцца ля Карыбскага мора і ёсьць найбуйнейшым горадам і трэцім портам^[1] у рэгіёне ўзьбярэжжа Карыбаў. На 2018 год насельніцтва складала 1 206 319 чалавек^[2], што робіць яго чацьвертым паводле колькасьці насельніцтва горадам краіны пасьля Багаты, Мэдэльіна і Калі.

Баранкільля
Дата заснаваньня:	7 красавіка 1813
Краіна:	Калюмбія
Кіраўнік:	Хаймэ Пумарэха[d]
Плошча:	154 км²
Вышыня:	18 м н. у. м.
Насельніцтва:	▲1 326 588 чал. (2023)
Тэлефонны код:	5
Паштовы індэкс:	08000
Геаграфічныя каардынаты:	10°59′0″ пн. ш. 74°48′7″ з. д.
Баранкільля на мапе Калюмбіі Баранкільля
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://www.barranquilla.gov.co/

Гісторыя

У адрозьненьне ад іншых гарадоў Калюмбіі, як то Картахэны ці Багаты, Баранкільля ня быў заснаваны ў час гішпанскай калянізацыі і не на месцы якога-небудзь паселішча дакалюмбавай эпохі. Было вядома, што індзейцы камашы засялялі тэрыторыю сучаснага гораду, але самое паселішча было закладзеная толькі блізу 1629 году^[3]. Да 1681 году ранча лічылася вёскай, вядомай як Баранкас-дэ-Сан-Нікаляс.

Станцыя Мантоя.

У час Калюмбійскай вайны за незалежнасьць Баранкільля вызначалася як горад прыхільнікаў незалежнасьці. У 1812 годзе генэрал П’ер Лябацю атакаваў і разьбіў раялісцкія войскі ў Сытыёвіеха і Сытыёнуэва. 7 красавіка 1813 году, які пазьней быў абвешчаны «Днём Баранкільлі», прэзыдэнт-губэрнатар вольнай і незалежнай Дзяржавы Картахэны-дэ-Індыяс Мануэль Радрыгес Тарысэс надаў гораду тытул «віла», тым самым дазволіўшы яму карыстацца пэўнымі прывілеямі і зрабіўшы яго сталіцай дэпартамэнту Барлявэнта на знак прызнаньня адвагі і патрыятызму, якія выявіў горад пры абароне гораду Картахэна-дэ-Індыяс, які выступаў за незалежнасьць, ратуючы яго ад сілаў раялісцкай цытадэлі Санта-Марта. У 1815 годзе заможны купец Хаакін Вальеха цягам трох месяцаў за свой кошт утрымліваў батальён, які выступаў за незалежнасьць. Гішпанскія войскі, ачоленыя палкоўнікам Валентынам Капмані, узялі Баранкільлю і ўзялі ў палон жаўнераў батальёну Вальехі ды іншых прыхільнікаў незалежнасьці. У наступныя 5—6 гадоў Баранкільля была цэнтрам рэспубліканскіх вайсковых апэрацыяў^[4]. 24 ліпеня 1823 году адбылася марская бітва на возеры Маракайба, у выніку якой гішпанскія раялісцкія войскі былі канчаткова выгнаныя зь Вялікай Калюмбіі.

Важнасьць гораду была ацэненая ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя, калі дзякуючы параходам Баранкільля паклала пачатак ажыўленаму тавараабмену з гарадамі і мястэчкамі ўнутраных раёнаў Калюмбіі, а таксама зь міжнароднымі купцамі, зрабіўшыся галоўным портам для экспарту кавы^[5]. З утварэньнем новай дзяржавы Рэспублікі Новая Гранада ў 1831 годзе ў Баранкільлі ўспыхнулі дзьве рэвалюцыі. У пачатку чэрвеня 1849 году ў Баранкільлі была пошасьць халеры. У 1884 годзе ў горадзе пачаў эксплюатавацца трамвай, а ў верасьні 1885 году зьявіліся тэлефонная сувязь. З эканамічным ростам гораду 28 чэрвеня 1905 году была створаная Гандлёва-прамысловая палата Баранкільлі. Першы палёт летака ў краіне адбыўся ў Баранкільлі ў сьнежні 1912 году. Самалётам кіраваў канадзкі пілёт Джордж Шміт^[6].

Геаграфія

Спадарожнікавы здымак гораду.

Горад месьціцца ў паўночна-ўсходнім куце дэпартамэнту Атлянтыка на заходнім беразе ракі Магдалена, але за 7,5 км ад ейнага вусьця ў Карыбскім моры^[7]. Грамада займае плошчу 154 км², што эквівалентна 4,5% усёй плошчы дэпартамэнту. Гарадзкая зона пабудаваная на крыху нахіленай роўніцы, скрайнія вышыні якой складаюць 4 і 98 мэтраў з усходу на захад адпаведна. Баранкільля абмежаваная на ўсходзе дэпартамэнтам Магдалена празь мяжу, якая падзяляе дэпартамэнты паміж сабою ракою Магдалена. На поўначы месьціцца горад Пуэрта-Калюмбія і Карыбскае мора, а на поўдні маецца грамада Саледад.