Беларускі арабскі альфабэт
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Белару́скі ара́бскі альфабэ́т - альфабэт, створаны ў XVI стагодзьдзі як сродак запісу беларускай мовы з дапамогай арабскай пісьменнасьці. Ён складаецца з дваццаці васьмі графэм, зь некаторымі адрозьненьнямі ад звычайнага арабскага альфабэту:
- Для гукаў «ж», «ч» і «п», якія адсутнічаюць у арабскай мове, выкарыстоўваліся цюрска-пэрсыдзкія графэмы
پ چ ژ
- Для пазначэньня мяккіх гукаў «дз» і «ц» былі створаныя новыя графэмы
- ࢯ ࢮ
- Для гуку «ў» не было створана асобнай графэмы, ён запісваўся гэтак жа, як і «у»:
و
Беларускі арабскі альфабэт выкарыстоўваўся літоўскімі татарамі, якія жылі на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага. На працягу XIV—XVI стагодзьдзяў яны перасталі карыстацца ўласнай мовай і пачалі карыстацца літоўскай (старабеларускай), але запісанай арабскімі літарамі. Вядомая спадчына гэтай традыцыі пісьменнасьці — гэта беларускія кнігі-кітабы. Існавалі і польскія тэксты, запісаныя арабскім пісьмом. Мяркуецца, яны зьявіліся не раней за XVII ст.
Remove ads
Табліца адпаведнасьці
Галосныя
Галосныя, як і ў клясычнай арабіцы, перадаюць агаласоўкамі над ды пад зычнымі. На пачатку слова галосны пісаўся над ці под аліфам. Часам пасьля галоснага пісалі адпаведны яму паўзычны (пасьля А, Е, Э — аліф, пасьля І, Ы — аліф максура, пасьля У ды О — ўаў.
Галосныя А, Е, Э (на пачатку слова اَ)
Галосныя І ды Ы (на пачатку слова اِ)
Галосныя У ды О (на пачатку слова اُ)
Адсутнасьць галоснага
Падваеньне
Зычныя
Лігатура
Remove ads
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads