Вэлінгтан

Вэлінгтан, Ўэлінґтан (па-ангельску: Wellington) — сталіца Новай Зэляндыі. Насельніцтва складае 209 тысяч чалавек (2025). Горад месьціцца на паўднёва-заходнім ускрайку Паўночнага вострава, паміж пратокай Кука і хрыбтом Рэмутака. Гэта трэцяе паводле велічыні места ў Новай Зэляндыі і другое на востраве. Уважаецца за самую паўднёвую сталіцу сувэрэннай дзяржавы ў сьвеце^[2]. Вэлінгтан мае мерны марскі клімат і ёсьць самым ветраным горадам у сьвеце паводле сярэдняй хуткасьці ветру^[3]. Вусная традыцыя маоры распавядае, што мітычны правадыр Купэ выявіў і дасьледаваў гэты рэгіён прыкладна ў X стагодзьдзі. Першапачаткова ён быў заселены маоры з племяні іві. Разбурэньні падчас мушкетных войнаў прывялі да таго, што яны былі заваяваны іншымі прадстаўнікамі маоры ў пачатку XIX стагодзьдзя^[4] .

Вэлінгтан
Дата заснаваньня:	1839
Краіна:	Новая Зэляндыя
Плошча:	444 ± 1 км²
Вышыня:	0 м н. у. м.
Насельніцтва:	▲216 200 чал. (30 чэрвеня 2023)[1]
Тэлефонны код:	04
Паштовы індэкс:	5010, 5011, 5012, 5013, 5014, 5016, 5018, 5019, 5022, 5024, 5026, 5028, 6011, 6012, 6021, 6022, 6023, 6035, 6037
Геаграфічныя каардынаты:	41°17′20″ пд. ш. 174°46′38″ у. д.
Вэлінгтан на мапе Новай Зэляндыі Вэлінгтан
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://wellingtonnz.com

Сучасны плян Вэлінгтану быў распрацаваны капітанам Ўільямам Мэйнам Сьмітам, то бок першым генэральным інспэктарам Навазэляндзкай кампаніі Эдўарда Ўэйкфілда, у 1840 годзе. Сьмітавы плян улучаў рэалізацыю шэрагу ўзаемапавязаных гіпадамавых сыстэмаў, якія ахоплівалі прылеглыя даліны і ніжнія схілы пагоркаў^[5], але без фактычнага ўліку рэльефу мясцовасьці. Горад уважаецца за сталіцу краю з 1865 году, але ягоны статус ня вызначаны ў заканадаўстве, але ўсталяваны адпаведнай канвэнцыяй. У горадзе засядаюць урад, парлямэнт, вярхоўны суд ды большая частка дзяржаўных службаў краіны.