Жалезная брама

Жале́зная бра́ма (па-сэрбску: Ђердапска клисура, па-румынску: Porţile de Fier) — звужэньне ў даліне Дунаю ў месцы, дзе збліжаюцца Карпаты і Балканскія горы, (рачная брама) на граніцы Сэрбіі і Румыніі ніжэй за горад Оршава. Даўжыня — 15 км, шырыня — 162 м. Гэтае месца лічыцца адным з самых прыгожых у Эўропе.

Прыродная і гісторыка-культурная каштоўнасьць

На правым беразе знаходзіцца Нацыянальны парк Джэрдап (Сэрбія). Самыя старажытныя зь цяпер прысутных насельнікаў вобласьці Жалезнай брамы — паўкачавыя жывёлагадоўчыя плямёны раманамоўных валахаў (балканараманская моўная група). На паўночным беразе іх нашчадкамі зьяўляюцца сучасныя румыны. На паўднёвым беразе цяпер жывуць як сэрбы, так і сэрбскія влахі.

У сярэднія стагодзьдзі доступ да Жалезнай брамы ахоўвала Галубацкая фартэцыя

Гаспадарчае выкарыстаньне

Быстракі і парог у рэчышчы ракі Дунай, званы Пераграда, перашкаджаў суднаходзтву аж да будаўніцтва Сіпскага абыходнага каналу^[1] ў 1896 годзе даўжынёй у 2,5 км. У 1964—1972 гадах Югаславіяй і Румыніяй пры навукова-тэхнічным садзейнічаньні СССР была створана сучасная суднаходная сыстэма, былі ўзьведзены плаціны і дзьве магутныя гідраэлектрастанцыі Джэрдап I і Джэрдап II). Найбуйнейшы горад цясьніны — Драбета-Турну-Северын (Румынія).