Іжэўск

Іжэ́ўск^[2] (руск.: Ижевск, удм.: Ижкар), у 1985—1987 гадах — Усцінаў (руск.: Устинов)^[3]) — горад (з 1918 года) у Расіі, сталіца Удмурціі. Насельніцтва 618 776 тыс. чал. (2024).

Іжэўск удм.: Иж удм.: Ижкар Герб Сцяг[d] Краіна  Расія Рэгіён Удмурція Каардынаты 56°51′00″ пн. ш. 53°13′00″ у. д.HGЯO Кіраўнік Алег Бекмемецьеў[d] Заснаваны 1760 Першая згадка 1760 Плошча 315,15 км² Вышыня цэнтра 140 м Насельніцтва ▼616 297 чал. (1 студзеня 2025)[1] Часавы пояс UTC+04:00 Тэлефонны код 3412 Паштовыя індэксы 426000–426999 Афіцыйны сайт izh.ru (руск.)​ (англ.) Іжэўск на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Заснаваны ў 1760 годзе. Размешчаны на рацэ Іж, за 40 км ад яе ўпадзення ў Каму. Вытворчасць якасных сталяў, развітае машынабудаванне і ў прыватнасці: вытворчасць аўтамабіляў, матацыклаў, стралковай паляўнічай і наразной зброі; прыборабудаванне, харчовая перапрацоўчая прамысловасць.

Гісторыя

У 1760 годзе граф Пётр Іванавіч Шувалаў заснаваў жалезаробчы завод, вакол якога ўзнік пасёлак Іжэўскі Завод. У 1807 годзе завод ператвораны ў збройны і перададзены ў Ваеннае міністэрства. 21 лютага 1918 года пасёлак Іжэўск ператвораны ў горад. У перыяд Грамадзянскай вайны Іжэўск быў захоплены белагвардзейцамі. 8 чэрвеня 1919 года канчаткова вызвалены Чырвонай Арміяй. З 1921 года Іжэўск — цэнтр Воцкай аўтаномнай вобласці (з 1932 — Удмурцкай). З 1934 года — сталіца Удмурцкай АССР.

Адукацыя

• Удмурцкі дзяржаўны ўніверсітэт

Транспарт

• Іжэўскі трамвай

Насельніцтва

Год Колькасць 1996 655 000 [4] 1998 655 000 [5] 2007 615 000 [6] Год Колькасць 2016 643 496 [7] 2017 646 277 [8] 2018 648 213 [9] Год Колькасць 2019 648 944 2020 648 146 [10] 2021 623 472 [11] Год Колькасць 2023 620 591 [12] 2024 618 776 [13] 2025 616 297 [1]

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Іжэўска

• Яўген Фёдаравіч Драгуноў (1920—1991) — распрацоўшчык баявой і спартыўнай стралковай зброі.
• Георгій Сяргеевіч Тамілоўскі (1913—1990) — удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза.
• Мікалай Ільіч Фёдараў (1925—2009) — вучоны ў галіне лясной фітапаталогіі і мікалогіі, доктар біялагічных навук^[14].

Гарады-пабрацімы

•  Бранск, Расія^[15]
•  Брэст, Беларусь (2 лістапада 2016)^{[16][15][…]}
•  Каспійск, Расія (11 чэрвеня 2022)^[15]
•  Кордава, Аргенціна (13 чэрвеня 2006)^[15]
•  Лусака, Замбія (12 чэрвеня 1999)^[15]
•  Маракай^[d], Венесуэла (25 ліпеня 2006)^[15]
•  Мінск, Беларусь (25 лютага 2020)^[15]
•  Партызанскі раён, Беларусь (27 лістапада 2013)^[15]
•  Солт-Лэйк-Сіці, ЗША (2004)^[17]
•  Сінін, Кітай (13 мая 2002)^[15]
•  Татабанья, Венгрыя (10 снежня 1992)^[15]
•  Ухань, Кітай (16 чэрвеня 2017)^[15]
•  Ямбал, Балгарыя (12 чэрвеня 1999)^[15]

Гл. таксама

• Спіс мячэцей Іжэўска