Ірэна Вейсайтэ

Ірэна Вейсайтэ (літ.: Irena Veisaitė; 9 лютага 1928(1928-02-09), Коўна — 11 снежня 2020(2020-12-11)^[1], Вільня) — савецкая і літоўская літаратуразнаўца, тэатразнаўца і тэатральны крытык, грамадскі дзеяч; аўтар прац па літаратуры Заходняй Еўропы і гісторыі тэатра.

Ірэна Вейсайтэ
Дата нараджэння	9 лютага 1928(1928-02-09)
Месца нараджэння	Коўна, Літва
Дата смерці	11 снежня 2020(2020-12-11)[1] (92 гады)
Месца смерці	Вільня, Віленскае гарадское самакіраванне, Літва
Месца пахавання	Pärnamäe Cemetery[d]
Грамадзянства	Літва
Муж	Grigori Kromanov[d]
Род дзейнасці	выкладчыца ўніверсітэта, пісьменніца, германіст, тэатразнавец, тэатральны крытык, літаратар, актывістка, літаратуразнаўца
Навуковая сфера	Германістыка[2], тэатразнаўства[d][2], тэатральная крытыка[d][2] і літаратуразнаўства[3]
Альма-матар	МДУ Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзілася 9 лютага 1928 года ў Коўна ў яўрэйскай сям’і. У 1934—1941 гадах вучылася ў Каўнаскай гімназіі імя Шолам-Алейхема з навучаннем на ідышы. Падчас Другой сусветнай вайны ў Каўнаскім гета страціла бацькоў. У маці атрымалася перадаць яе літоўскай сям’і, якая хавала яе да прыходу Чырвонай Арміі.

У 1947 годзе скончыла Віленскую сярэднюю школу імя Саламеі Нерыс. У 1953 годзе скончыла Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт, дзе вывучала нямецкую мова і літаратуру. У 1963 годзе ў Ленінградскім дзяржаўным універсітэце абараніла дысертацыю на саісканне вучонай ступені кандыдата філалагічных навук («Позняя лірыка Гейне: „Рамансера“»).

У 1953—1997 гадах выкладала ў Віленскім педагагічным інстытуце (пераўтвораным у 1992 годзе ў Віленскі педагагічны ўніверсітэт) курсы заходнееўрапейскай літаратуры, нямецкай літаратуры, гісторыі тэатра XX стагоддзя. З 1965 года — дацэнт; у 1999 годзе ганаравана званнем ганаровага прафесара Віленскага педагагічнага ўніверсітэта.

З 1963—1964 гадоў вядомая як тэатральны крытык.

Памерла 11 снежня 2020 года ў Вільні ад наступстваў каранавіруснай інфекцыі^[4].

Навуковая дзейнасць

Апублікавала звыш 200 артыкулаў у Літве і іншых краінах. Складальнік некалькіх кніг; суаўтар школьных падручнікаў.

Грамадская дзейнасць

У 1990 годзе разам з прафесарам Чаславам Кудабай стала сузаснавальнікам фонду адкрытай Літвы (Atviros Lietuvos Fondas). Да 1993 года была віцэ-старшынёй праўлення Фонду адкрытай Літвы, у 1993—2000 гадах старшыня праўлення. Член праўлення Інстытута адкрытага грамадства (Будапешт) і іншых міжнародных няўрадавых арганізацый, член кураторыўма культурнага цэнтра Томаса Мана ў Нідэ, член Літоўскага нацыянальнага камітэта ЮНЕСКА, мастацкага савета Міністэрства культуры Літвы.

Узнагароды і званні

• 1995 — Ордэн Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса чацвёртай ступені.
• 2006 — Медаль Барбары Радзівіл за заслугі ў галіне культуры і асветы.
• 2008 — Ганаровы знак Міністэрства навукі і адукацыі Літвы.
• 2012 — Медаль Гётэ за дзейнасць па літоўска-германскаму культурнаму абмену і грамадзянскую мужнасць.

Кнігі

• Ауримас Шведас, Ирена Вейсайте. Жизнь должна быть чистой. Перевод с литовского Анны Герасимовой. М.: Пробел-2000, 2019.

Зноскі

1. Irena Veisaitė // https://www.vle.lt/straipsnis/irena-veisaite/
2. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. Národní autority České republiky Праверана 14 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
4. Mirė koronavirusu sirgusi teatrologė, literatūrologė Irena Veisaitė. DELFI(літ.). Архівавана з арыгінала 2020-12-28. Праверана 2020-12-11.