Ісідор Севільскі
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ісідор Севільскі (лац.: Isidorus Hispalensis, ісп.: San Isidoro de Sevilla; каля. 560, Новы Карфаген, Візантыйская Іспанія — 4 красавіка 636, Севілья, Каралеўства вестготаў) — архібіскуп Севільі ў вестготскай Іспаніі, апошні лацінскі бацька Царквы і заснавальнік сярэднявечнага энцыклапедызма. Кампілятар масарабскага богаслужбовага абраду. У 1598 годзе быў кананізаваны Рымскай каталіцкай царквой. Ісідор Севільскі шматлікімі каталікамі лічыцца заступнікам Інтэрнэту. У той жа час афіцыйны Ватыкан не лічыць каго-небудзь з святых заступнікам Інтэрнэту.
Remove ads
Біяграфія
Ісідор Севільскі нарадзіўся каля 560 года ў Новым Карфагене (цяпер іспанскім горадзе Картахена) у знатнай набожнай сям’і хрысціян Северыяна і Тэадоры. Яго бацька — Северыян — знаходзіўся на дзяржаўнай службе, а ў пазнейшых творах Ісідора называўся прэфектам Карфагенскай правінцыі. Маці называлася Тэадорай (або Туртурай), па некаторых звестках, яна была дачкой гоцкага караля, але магчыма, таксама была з іспана-рымлян; зрэшты, ніякай пэўнасці — уключаючы правільнае імя — у гэтым пытанні няма. Аб рэлігійнай прыналежнасці бацькоў Ісідара звестак таксама не існуе, хутчэй за ўсё, яны вызнавалі артадоксію, хоць ёсць здагадка, што маці магла быць прыхільніцай арыянства.
У яго было два браты, Леандр і Фульгенцый, і сястра Фларэнціна. Усе яны пазней былі прылічаны да святых. Рана пазбавіўся бацькоў, бацькоўскія функцыі выконваў яго старэйшы брат Леандр (біскуп), услед за старэйшым братам стаў духоўнікам вестгоцкага караля Рэкарэда і атрымаў поспех у звароце яго з арыянскай ерасі. Старшынстваваў на чацвёртым Таледскім саборы, які зацвердзіў адзінства дзяржавы і царквы, а таксама санкцыянаваў палітыку верацерпнасці да яўрэяў.
Remove ads
Памяць
Фармальная кананізацыя Св. Ісідора адбылася ў 1598 годзе, кананізаваў яго папа Клімент VIII. У 1722 годзе папа Інакенцій XIII абвясціў Св. Ісідора доктарам Касцёла.
У каталіцкім Касцёле яго літургічна ўзгадваюць 4 красавіка, але ўрачыстасці ў Гішапніі адбываюцца 26 красавіка. У іканаграфіі Св. Ісідор прадстаўляецца як стары біскуп, ля ног якога знаходзіцца кніга. У іканаграфіі яго таксама можна ўбачыць з пяром у руцэ і таксама з кнігай Codex etimologiarum, з вулеем ці пчоламі (што сімвалізуе яго мудрасць), з біскупскім посахам, німбам вакол галавы, крыжам і едучым на кані.
Заступнік Інтэрнэту
Яго лічаць першым энцыклапедыстам, які аказаў значны ўплыў на гісторыю Сярэднявечча. Таму ў шматлікіх краінах свету свята Сеткі адзначаецца 4 красавіка — у дзень смерці Святога Ісідора Севільскага. У 1998 годзе Дзень Інтэрнэту быў санкцыянаваны Папам Янам Паўлам II. Аднак святы заступнік Інтэрнэту яшчэ не зацверджаны афіцыйна.
Remove ads
Творы
Найвялікшая праца Ісідора «Этымалогія» з’яўляецца энцыклапедыяй тагачасных ведаў, узятых пераважна з антычнасці. У 20 раздзелах сваёй кнігі Ісідор выклаў звесткі па граматыцы, рыторыцы, матэматыцы, медыцыне, гісторыі, праве, касмалогіі, тэалогіі, аграноміі, заалогіі і іншых абласцей ведаў. Кніга карысталася незвычайнай папулярнасцю ў сярэднія вякі: да нашага часу захаваліся больш за тысячу яе рукапісных асобнікаў. Акрамя таго, Ісідор Севільскі з’яўляецца аўтарам шматлікіх прац па прыродазнаўстве, граматыцы, тэалогіі, гісторыі. Для гісторыі царквы надзвычай важная яго «кніга канонаў», у якой сабраны пастановы сабораў, якія праходзілі ва ўсім хрысціянскім свеце ў антычнасці і з пачаткам Сярэднявечча. Ён напісаў дзве хронікі, у якіх коратка выклаў гісторыю ад стварэння свету. Самымі каштоўнымі з яго гістарычных твораў з’яўляюцца «Гісторыя готаў, вандалаў, і свеваў».
Этымалогія
Этымалогія (лац.: Etymologiarum) або Пачаткі (лац.: Origines) — галоўная энцыклапедычная праца Ісідора. Складаецца з 20 тамоў.
- Першыя тры тамы прысвечаны сямі вольным мастацтвам, так званаму саюзу Трывіума — граматыцы (першы тым), рыторыцы і дыялектыцы (другі тым) — і квадрывіума — арыфметыцы, геаметрыі, астраноміі і музыцы (трэці тым)
- Чацвёрты том — медыцыне і бібліятэкам
- Пяты тым -законам і храналогіі
- Шосты тым — царкоўным тэкстам і абрадам
- Сёмы тым — Богу, анёлам і святым, а таксама зямным і нябесным іерархіям
- Восьмы тым — царкве і ерасямі (Ісідор апісвае 68 з іх)
- Дзевяты тым — мовам, народам, царствам, гарадам і тытулам
- Дзесяты тым — этымалогіі
- Адзінаццаты тым — чалавеку, цудам і знакам
- Дванаццаты тым — звярам і птушкам
- Трынаццаты тым — частках свету
- Чатырнаццаты тым — геаграфіі
- Пятнаццаты тым — архітэктуры і будаўніцтву дарог
- Шаснаццаты тым — камяням і металям
- Сямнаццаты тым — земляробству
- Васямнаццаты тым — тэрмінам вайны, праву і публічным гульням
- Дзевятнаццаты тым — караблям, будынкам і вопратцы
- Дваццаты тым — ежы, інструментам і мэблі
Іншыя працы
- Рознасці (Дыферэнцыі) (лац.: Differentiarum)
- Пра вядомых мужоў (лац.: De viris illustribus)
- Пра прыроду рэчаў (лац.: De natura rerum)
- Пра парадак стварэння (лац.: De ordine creaturarum)
- Уступы да кніг Старога і Новага Запаветаў (лац.: Proœmia in libros Veteris ac Novi Testamenti)
- Пра жыццё і смерць Айцоў (лац.: De ortu et obitu Patrum)
- Алегорыі Свяшчэннага Пісання (лац.: Allegoriae quaedam S. Scripturae
- Кніга пра лічбы ў Свяшчэнным Пісанні (лац.: Liber numenorum qui in sanctis scripturis occurunt)
- Пытанні па Старым Запавеце (лац.: De Veteri et Novo Testamento quastiones)
- Пра каталіцкую веру супраць яўрэяў (лац.: De fide catholica contra Iudaeos)
- Сентэнцыі (лац.: Sententiarum libri tres)
- Пра ерасі (лац.: De haeresibus)
- Пра царкоўныя абавязкі (лац.: De ecclesiasticis officiis)
- Гісторыя готаў, вандалаў і свеваў (лац.: De origine Gothorum et regno Sueborum et Vandalorum)
- Хроніка (лац.: Chronicon)
- Сінонімы (лац.: Synonyma)
- Правілы манахаў (лац.: Regula monachorum)
Remove ads
Зноскі
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118555995 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 16 кастрычніка 2015.
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads