Ален Паэр

Але́н Эміль Луі Мары Паэ́р (фр.: Alain Émile Louis Marie Poher; 17 красавіка 1909, Аблон-сюр-Сен — 9 снежня 1996, Парыж) — французскі дзяржаўны дзеяч, шматгадовы старшыня Сената Францыі, адзіны ў гісторыі, хто двойчы часова выконваў абавязкі прэзідэнта Францыі (у 1969 і 1974 гадах). У 1966—1969 гадах — старшыня Еўрапейскага парламента.

Ален Паэр
Старшыня Еўрапейскага парламента 7 сакавіка 1966 — 11 сакавіка 1969
Папярэднік	Victor Leemans[d]
Пераемнік	Mario Scelba[d]
сенатар Францыі[d] 8 снежня 1946 — 7 лістапада 1948
Старшыня Сената Францыі[d] 2 кастрычніка 1968 — 2 кастрычніка 1992
Папярэднік	Gaston Monnerville[d]
Пераемнік	René Monory[d]
Прэзідэнт Францыі 3 красавіка 1974 — 27 мая 1974
Папярэднік	Жорж Пампіду
Пераемнік	Валеры Жыскар д'Эстэн
Сенатар Францыі[d] 18 мая 1952 — 1 кастрычніка 1995
Прэзідэнт Францыі 28 красавіка 1969 — 20 чэрвеня 1969
Папярэднік	Шарль дэ Голь
Пераемнік	Жорж Пампіду
французскі сукнязь Андоры[d] 28 красавіка 1969 — 20 чэрвеня 1969
французскі сукнязь Андоры[d] 3 красавіка 1974 — 27 мая 1974
Нараджэнне	17 красавіка 1909(1909-04-17)[1][1][…] Аблон-сюр-Сен[d], дэпартамент Сена і Уаза, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Смерць	9 снежня 1996(1996-12-09)[1][1][…] (87 гадоў) Парыж, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Дзеці	Marie-Agnès Poher[d] і Marie-Thérèse Poher[d]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Партыя	Democratic Centre[d] (1976) Popular Republican Movement[d] (1966) Centre of Social Democrats[d] (1995) Саюз за французскую дэмакратыю[d] (1996)
Адукацыя	Горная школа Парыжа[d] Ліцэй Людовіка Вялікага[d] Ліцэй Святога Людовіка[d] Парыжскі інстытут палітычных даследаванняў[d]
Дзейнасць	палітыка[2], заканадаўчы орган[d][2] і верхняя палата парламента[2]
Аўтограф
Бітвы	Другая сусветная вайна
Узнагароды	медаль Эрнста Ройтара[d] (1988) медаль Роберта Шумана[d] (1986)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Паходзіў з Аблон-сюр-Сен, дэпартамент Валь-дэ-Марн. Скончыў ліцэй Людовіка Вялікага і Вышэйшую палітычную школу ў Парыжы. Падчас Другой сусветнай вайны служыў у міністэрстве фінансаў, адначасова супрацоўнічаў з Рухам Супраціву. Пасля вайны быў сакратаром кабінета Рабера Шумана, займаўся сацыяльнай палітыкай і пытаннямі акупаваных Германіі і Аўстрыі (генеральны сакратар па справах акупацыйных зон у 1948—1952 гадах і старшыня саюзных органаў кіравання ў Руры).

Амаль паўстагоддзя правёў у Сенаце Францыі (з 1946 па 1995, пастаянна перавыбіраўся, акрамя перапынку на «германскую» дзейнасць у 1948—1952). Прадстаўляў хрысціянска-дэмакратычны Народна-рэспубліканскі рух.

Двойчы ўваходзіў у кароткачасовыя ўрады Чацвёртай рэспублікі (1948 — сакратар па бюджэце, 1957—1958 — па марскіх справах). Падтрымаў Шарля дэ Голя ў працэсе ліквідацыі Чацвёртай рэспублікі і канстытуцыйнай рэформы.

Быў прыхільнікам еўрапейскай інтэграцыі, з 1966 года займаў пасаду старшыні Еўрапейскага парламента. 3 кастрычніка 1968 года абраны старшынёй Сената, працягваючы да студзеня 1969 года сумяшчаць гэту пасаду з кіраўніцтвам Еўрапарламентам.

Першае часовае прэзідэнцтва

27 красавіка 1969 года адбыўся рэферэндум, прапанаваны прэзідэнтам Шарлем дэ Голем, па якім Сенат павінен быў быць пераўтвораны ў кансультатыўна-эканамічны орган. Паэр актыўна супрацьстаяў гэтай ініцыятыве і спрабаваў пераканаць дэ Голя адмяніць рэферэндум. Прапанова не была прынята насельніцтвам. Пасля гэтага Шарль дэ Голь, які лічыў галасаванне своеасаблівым вотумам даверу сабе, абвясціў аб адстаўцы, спыніўшы ў 12 гадзін дня 28 красавіка 1969 года выкананне абавязкаў кіраўніка дзяржавы. Згодна з Канстытуцыяй Пятай рэспублікі (1958), Канстытуцыйны савет Францыі ўбачыў, што наступілі ўмовы для часовага выканання абавязкаў прэзідэнта старшынёй Сената, і прызначыў датэрміновыя выбары прэзідэнта на 1 чэрвеня 1969 года.

У гэтых выбарах удзельнічаў і сам Паэр, маючы намер стаць прэзідэнтам ужо на пастаяннай аснове (адразу пасля адстаўкі дэ Голя ён пасяліўся ў Елісейскім палацы і пачаў праводзіць прыёмы і кансультацыі па шчыльным графіку). У другі тур выбараў (15 чэрвеня 1969 года) Паэр выйшаў разам з экс-прэм'ерам, блізкім паплечнікам дэ Голя Жоржам Пампіду, здолеўшы абысці камуніста Жака Дзюкло і двух сацыялістаў, Мішэля Ракара і Гастона Дэфера. Гэта быў адзіны выпадак да выбараў 2002 года (Шырак — Ле Пен), калі ў другі тур усеагульных выбараў не выйшлі прадстаўнікі левых партый. Аднак Паэр прайграў Пампіду ў другім туры і 20 чэрвеня 1969 года спыніў часовае выкананне прэзідэнцкіх абавязкаў, пасля таго як Пампіду ўступіў на пасаду. У першым туры Паэр набраў 5 268 613 галасоў (23,3%) і 7 943 118 у другім (41,8%). За яго галасавалі правыя неагалісты, а ў другім туры яшчэ і сацыялісты. Камуністы на чале з Жакам Дюкло байкатавалі другі тур. У тым жа годзе Паэр пакінуў пасаду старшыні Еўрапарламента, застаўшыся на чале Сената.

Другое часовае прэзідэнцтва і апішнія гады

2 красавіка 1974 года Жорж Пампіду памёр, і Паэр зноў заняў пасаду часовага кіраўніка дзяржавы. На гэты раз ён не ўдзельнічаў у прэзідэнцкіх выбарах 5-19 мая 1974 года, у выніку якіх перамог Валеры Жыскар д’Эстэн. 27 мая 1974 года ён перадаў уладу новаму прэзідэнту.

Паэр працягваў узначальваць Сенат да 1992 года, стаўшы найбольш працяглым старшынёй у гісторыі Францыі. У 1995 годзе сышоў з палітыкі. Памёр 9 снежня 1996 года ў Парыжы. Паэр заставаўся значнай фігурай у палітычным жыцці Францыі, асабліва дзякуючы сваёй ролі ў пераходных перыядах улады. Яго ўклад у еўрапейскую інтэграцыю і стабільнасць Французскай рэспублікі застаецца важным элементам сучаснай палітычнай гісторыі краіны.